Tác giả: Bùi Mạnh Đức 
0 
15 
Copy Link
Bookmark
Giới thiệu về Plugin và Vai trò của nó trên WordPress
Bạn có bao giờ tưởng tượng website WordPress của mình giống như một ngôi nhà không? Nếu vậy, plugin chính là những món đồ nội thất và tiện ích giúp ngôi nhà đó trở nên thông minh, tiện nghi và mạnh mẽ hơn. Từ việc tạo một biểu mẫu liên hệ, tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) cho đến xây dựng một cửa hàng trực tuyến, plugin chính là công cụ mở rộng chức năng gần như vô hạn cho website của bạn. Tuy nhiên, vấn đề phát sinh khi bạn cài đặt plugin quá nhiều plugin không cần thiết hoặc một plugin nào đó bị lỗi. Chúng có thể làm chậm trang web, gây xung đột với các thành phần khác, hoặc thậm chí tạo ra lỗ hổng bảo mật. Lúc này, việc xóa plugin không chỉ là dọn dẹp mà là một bước bảo trì quan trọng. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn chi tiết từng bước xóa plugin an toàn và hiệu quả, từ cách đơn giản nhất trong trang quản trị đến phương pháp thủ công qua FTP, cùng với những lưu ý quan trọng về sao lưu và xử lý dữ liệu để đảm bảo website của bạn luôn hoạt động trơn tru.
Các bước xóa plugin qua giao diện quản trị WordPress
Đây là phương pháp phổ biến, an toàn và được khuyến nghị cho hầu hết người dùng WordPress. Giao diện quản trị được thiết kế trực quan để bạn có thể quản lý mọi khía cạnh của website, bao gồm cả việc thêm và xóa plugin một cách dễ dàng. Bạn không cần bất kỳ kiến thức kỹ thuật nào về code hay máy chủ để thực hiện theo cách này. Chỉ với vài cú nhấp chuột, bạn đã có thể gỡ bỏ những plugin không còn sử dụng, giúp giải phóng tài nguyên và giữ cho website của mình luôn gọn gàng. Hãy bắt đầu với bước đầu tiên là đăng nhập vào khu vực quản trị viên của bạn.
Đăng nhập vào trang quản trị WordPress
Để bắt đầu, bạn cần truy cập vào bảng điều khiển (Dashboard) của website. Hãy mở trình duyệt và nhập địa chỉ trang quản trị của bạn, thường có dạng tenmiencuaban.com/wp-admin. Sau đó, điền tên người dùng và mật khẩu của bạn để đăng nhập. Một khi đã vào được Dashboard, bạn sẽ thấy một menu điều hướng ở phía bên trái màn hình. Hãy tìm và nhấp vào mục “Plugins“. Tại đây, bạn sẽ thấy một danh sách tất cả các plugin đã được cài đặt trên website của mình, bao gồm cả những plugin đang hoạt động và không hoạt động. Trang này chính là trung tâm chỉ huy để bạn quản lý, kích hoạt, vô hiệu hóa và xóa bỏ các plugin một cách tiện lợi.
Vô hiệu hóa và xóa plugin
Trước khi xóa hoàn toàn một plugin, một bước quan trọng bạn nên làm là “Vô hiệu hóa” (Deactivate) nó. Thao tác này sẽ tắt plugin đi nhưng vẫn giữ lại các tệp tin và cài đặt của nó trên website. Tại sao cần làm vậy? Việc vô hiệu hóa trước cho phép bạn kiểm tra xem website có gặp sự cố gì không khi thiếu đi chức năng của plugin đó. Nếu mọi thứ vẫn hoạt động bình thường, bạn có thể tự tin tiến hành xóa. Để vô hiệu hóa, chỉ cần tìm plugin bạn muốn gỡ và nhấp vào liên kết “Vô hiệu hóa” ngay bên dưới tên của nó. Sau khi plugin đã được tắt, liên kết đó sẽ thay đổi thành “Kích hoạt” (Activate) và “Xóa” (Delete). Bây giờ, bạn chỉ cần nhấp vào “Xóa”. Một hộp thoại xác nhận sẽ hiện ra để hỏi bạn có chắc chắn muốn xóa không. Hãy nhấn “OK” để hoàn tất quá trình. Plugin và tất cả các tệp tin liên quan sẽ được gỡ bỏ khỏi website của bạn một cách an toàn.
Cách xóa plugin bằng FTP khi không thể truy cập admin
Đôi khi, sự cố xảy ra và bạn không thể đăng nhập vào trang quản trị WordPress của mình. Một trong những nguyên nhân phổ biến là do một plugin bị lỗi hoặc xung đột với các plugin khác, gây ra “màn hình trắng chết chóc” (White Screen of Death) hoặc các lỗi nghiêm trọng khác. Trong những tình huống khẩn cấp này, bạn không thể sử dụng cách xóa plugin thông thường. Đây là lúc Giao thức truyền tệp (FTP – File Transfer Protocol) phát huy tác dụng. FTP cho phép bạn truy cập trực tiếp vào các tệp tin và thư mục trên máy chủ hosting của mình, giống như bạn đang duyệt các tệp trên máy tính cá nhân. Bằng cách này, bạn có thể xóa plugin thủ công để khôi phục quyền truy cập vào website.
Kết nối FTP với hosting
Để bắt đầu, bạn cần một chương trình FTP client. Đây là phần mềm cài đặt trên máy tính của bạn để kết nối với máy chủ. Một số lựa chọn phổ biến và miễn phí là FileZilla, Cyberduck hoặc WinSCP. Bạn cũng cần thông tin đăng nhập FTP từ nhà cung cấp dịch vụ hosting của mình, bao gồm: Host (thường là địa chỉ IP hoặc tên miền của bạn), Username (tên người dùng FTP), Password (mật khẩu) và Port (thường là 21). Thông tin này thường được cung cấp trong email chào mừng khi bạn đăng ký hosting hoặc bạn có thể tìm thấy chúng trong bảng điều khiển hosting (cPanel, DirectAdmin,…). Sau khi đã có đủ thông tin, hãy mở phần mềm FTP client, nhập các chi tiết này vào và nhấn nút kết nối. Khi kết nối thành công, bạn sẽ thấy các tệp tin trên máy tính của mình ở một bên và các tệp tin trên máy chủ ở bên còn lại.
Xóa thư mục plugin thủ công
Sau khi đã kết nối thành công với máy chủ qua FTP, bạn cần tìm đến đúng thư mục chứa các plugin của WordPress. Cấu trúc thư mục của WordPress rất rõ ràng. Thông thường, bạn sẽ thấy một thư mục gốc có tên là public_html hoặc www. Hãy điều hướng vào bên trong thư mục đó. Tiếp theo, bạn tìm và mở thư mục wp-content. Đây là nơi chứa tất cả nội dung bạn tải lên, bao gồm giao diện, hình ảnh và tất nhiên là cả plugin. Bên trong wp-content, bạn sẽ thấy một thư mục có tên là plugins. Hãy mở nó ra. Tại đây, bạn sẽ thấy danh sách các thư mục, mỗi thư mục tương ứng với một plugin đã được cài đặt trên website của bạn. Bây giờ, hãy cẩn thận xác định đúng thư mục của plugin gây lỗi mà bạn muốn xóa. Nhấp chuột phải vào thư mục đó và chọn “Delete”. Chương trình FTP sẽ xóa toàn bộ thư mục plugin khỏi máy chủ, giúp vô hiệu hóa nó và cho phép bạn truy cập lại trang quản trị.
Lưu ý sao lưu dữ liệu trước khi xóa plugin để tránh mất mát
Trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào trên website, đặc biệt là việc xóa plugin, việc sao lưu dữ liệu là một bước cực kỳ quan trọng không thể bỏ qua. Hãy tưởng tượng việc sao lưu giống như tạo một “điểm khôi phục” an toàn cho website của bạn. Nếu có bất kỳ sự cố không mong muốn nào xảy ra sau khi xóa plugin, chẳng hạn như website bị lỗi, mất nội dung hoặc chức năng quan trọng ngừng hoạt động, bạn có thể dễ dàng quay trở lại phiên bản ổn định trước đó chỉ trong vài phút. Bỏ qua bước này có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc, từ việc mất hàng giờ để sửa lỗi cho đến nguy cơ mất vĩnh viễn những dữ liệu quý giá mà bạn đã dày công xây dựng.
Tầm quan trọng của sao lưu dữ liệu
Nhiều người dùng thường chủ quan nghĩ rằng việc xóa một plugin nhỏ sẽ không gây ra ảnh hưởng gì lớn. Tuy nhiên, một số plugin tích hợp rất sâu vào hệ thống website của bạn. Ví dụ, các plugin tạo biểu mẫu, plugin thương mại điện tử (như WooCommerce là gì) hay các plugin xây dựng trang (page builder) đều lưu trữ dữ liệu quan trọng trực tiếp trong cơ sở dữ liệu (database). Khi bạn xóa plugin, có khả năng các dữ liệu liên quan như thông tin đơn hàng, danh sách khách hàng, các trang được thiết kế tùy chỉnh, hoặc các cấu hình quan trọng cũng có thể bị xóa theo. Nếu không có bản sao lưu, việc khôi phục những dữ liệu này là gần như không thể. Vì vậy, sao lưu không chỉ là một biện pháp phòng ngừa rủi ro mà còn là một chính sách bảo hiểm thiết yếu cho “tài sản số” của bạn.
Các công cụ và cách sao lưu hiệu quả
May mắn thay, việc sao lưu website WordPress ngày nay đã trở nên rất đơn giản. Có hai phương pháp chính bạn có thể lựa chọn. Cách thứ nhất là sử dụng các plugin sao lưu chuyên dụng. Các plugin phổ biến như UpdraftPlus, All-in-One WP Migration, hoặc Duplicator cho phép bạn tạo bản sao lưu toàn bộ website (bao gồm tệp tin và cơ sở dữ liệu) chỉ với vài cú nhấp chuột. Bạn có thể lên lịch sao lưu tự động và lưu trữ các bản sao lưu này trên các dịch vụ đám mây như Google Drive, Dropbox để tăng cường an toàn. Cách thứ hai là sao lưu thủ công thông qua bảng điều khiển hosting (cPanel). Hầu hết các nhà cung cấp hosting, như AZWEB, đều cung cấp công cụ sao lưu tích hợp sẵn. Bạn có thể đăng nhập vào cPanel, tìm đến mục “Backup” hoặc “Backup Wizard” và tạo một bản sao lưu toàn bộ tài khoản hosting của mình. Dù chọn cách nào, hãy đảm bảo bạn có một bản sao lưu mới nhất trước khi tiến hành xóa bất kỳ plugin nào.
Kiểm tra và xử lý dữ liệu dư thừa sau khi xóa plugin
Bạn có biết rằng ngay cả khi bạn đã xóa một plugin theo đúng quy trình, nó vẫn có thể để lại những “dấu vết” trong cơ sở dữ liệu của bạn không? Giống như việc gỡ cài đặt một phần mềm trên máy tính đôi khi vẫn còn sót lại các tệp tin rác, các plugin WordPress cũng có thể để lại các bảng dữ liệu (tables) hoặc các mục cài đặt (options) không cần thiết. Những dữ liệu dư thừa này được gọi là “dữ liệu mồ côi” (orphaned data). Theo thời gian, nếu bạn cài đặt và gỡ bỏ nhiều plugin, những dữ liệu này có thể tích tụ lại, làm phình to cơ sở dữ liệu của bạn. Một cơ sở dữ liệu cồng kềnh có thể làm chậm tốc độ truy vấn, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và tốc độ tải trang của website.
Dữ liệu còn sót lại trong database
Các plugin khác nhau lưu trữ dữ liệu theo những cách khác nhau. Một số plugin được lập trình tốt sẽ tự động dọn dẹp sạch sẽ khi bị xóa. Tuy nhiên, nhiều plugin khác lại không làm vậy để phòng trường hợp người dùng muốn cài đặt lại trong tương lai mà không mất cài đặt cũ. Dữ liệu còn sót lại thường nằm ở hai dạng chính. Thứ nhất là các bảng tùy chỉnh (custom tables) trong cơ sở dữ liệu, thường có tiền tố liên quan đến tên plugin (ví dụ: wp_yoast_seo_links). Thứ hai là các dòng trong bảng wp_options, nơi WordPress là gì lưu trữ mọi cài đặt. Một plugin có thể tạo ra hàng chục, thậm chí hàng trăm dòng trong bảng này. Khi plugin bị xóa, những dòng này trở nên vô dụng nhưng vẫn chiếm dung lượng và làm chậm các truy vấn đến bảng wp_options.
Các cách làm sạch dữ liệu thừa
Việc dọn dẹp cơ sở dữ liệu đòi hỏi sự cẩn thận, nhưng có những công cụ giúp bạn thực hiện việc này an toàn hơn. Phương pháp đơn giản nhất là sử dụng một plugin dọn dẹp cơ sở dữ liệu chuyên dụng như WP-Optimize hoặc Advanced Database Cleaner. Các plugin này có thể quét cơ sở dữ liệu của bạn để tìm các bảng và tùy chọn mồ côi, sau đó cho phép bạn xóa chúng một cách an toàn. Đây là lựa chọn được khuyến nghị cho hầu hết người dùng vì nó giảm thiểu rủi ro xóa nhầm dữ liệu quan trọng. Đối với những người dùng có kinh nghiệm kỹ thuật, bạn có thể dọn dẹp thủ công thông qua phpMyAdmin, một công cụ quản lý cơ sở dữ liệu có trong cPanel. Bạn có thể trực tiếp tìm và xóa (DROP) các bảng không cần thiết hoặc chạy các truy vấn SQL để xóa các tùy chọn mồ côi. Tuy nhiên, hãy nhớ luôn sao lưu cơ sở dữ liệu trước khi thực hiện bất kỳ thao tác thủ công nào, vì một sai lầm nhỏ cũng có thể làm hỏng toàn bộ website.
Các lỗi thường gặp khi xóa plugin và cách khắc phục
Mặc dù quá trình xóa plugin thường diễn ra suôn sẻ, đôi khi bạn có thể gặp phải một vài sự cố không mong muốn. Việc biết trước các lỗi phổ biến và cách xử lý sẽ giúp bạn bình tĩnh giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng, thay vì hoảng sợ khi thấy website của mình gặp trục trặc. Hiểu được nguyên nhân gốc rễ của các vấn đề này cũng giúp bạn ngăn chặn chúng xảy ra trong tương lai. Hãy cùng điểm qua hai trong số những lỗi thường gặp nhất khi gỡ bỏ plugin và các giải pháp khắc phục hiệu quả cho từng trường hợp.
Plugin không thể xóa qua Dashboard
Một tình huống khá phổ biến là bạn đã vô hiệu hóa plugin nhưng không thấy tùy chọn “Xóa” xuất hiện, hoặc khi nhấp vào “Xóa” thì không có gì xảy ra. Nguyên nhân chính của vấn đề này thường liên quan đến quyền truy cập tệp tin (file permissions) trên máy chủ của bạn. WordPress cần có quyền ghi vào thư mục wp-content/plugins để có thể xóa các tệp tin của plugin. Nếu quyền này bị thiết lập sai, WordPress sẽ không thể thực hiện hành động xóa. Để khắc phục, bạn có thể sử dụng FTP client hoặc trình quản lý tệp (File Manager) trong cPanel để kiểm tra và sửa lại quyền của thư mục. Hãy đảm bảo quyền của thư mục plugins và thư mục plugin con bên trong được đặt thành 755. Một nguyên nhân khác có thể là do plugin đó bị lỗi mã nguồn, khiến quá trình xóa bị kẹt. Trong trường hợp này, cách giải quyết tốt nhất là xóa plugin thủ công qua FTP như đã hướng dẫn ở phần trước.
Website lỗi hoặc mất dữ liệu sau khi xóa plugin
Đây là sự cố nghiêm trọng và đáng lo ngại nhất. Sau khi xóa một plugin, bạn có thể thấy website của mình hiển thị màn hình trắng, báo lỗi 500, hoặc một số nội dung, hình ảnh, hay bố cục bị biến mất. Lỗi này thường xảy ra khi bạn xóa một plugin quan trọng mà không nhận ra. Ví dụ, plugin đó có thể là một phần cốt lõi của theme WordPress bạn đang dùng, hoặc nó cung cấp các shortcode đang được sử dụng rộng rãi trong các bài viết và trang của bạn. Khi plugin bị xóa, các shortcode này sẽ không còn hoạt động và hiển thị dưới dạng mã lệnh bị hỏng. Giải pháp nhanh nhất và an toàn nhất trong tình huống này chính là khôi phục lại bản sao lưu gần nhất mà bạn đã tạo trước khi xóa plugin. Đây là lý do tại sao việc sao lưu luôn được nhấn mạnh là bước không thể thiếu. Sau khi khôi phục, website sẽ trở lại trạng thái ổn định và bạn có thể điều tra kỹ hơn về vai trò của plugin đó trước khi quyết định xử lý nó một lần nữa.
Best Practices khi xóa plugin WordPress
Quản lý plugin không chỉ là việc cài đặt và xóa bỏ. Đó là một quá trình liên tục nhằm đảm bảo website của bạn luôn hoạt động ở hiệu suất cao nhất, an toàn và ổn định. Việc tuân thủ một vài quy tắc và thực hành tốt nhất (best practices) sẽ giúp bạn tránh được hầu hết các rủi ro tiềm ẩn. Những thói quen này không chỉ giúp bạn trong việc xóa plugin mà còn trong toàn bộ quá trình quản trị website WordPress. Hãy xem đây như một danh sách kiểm tra nhanh để đảm bảo mọi thao tác của bạn đều được thực hiện một cách chuyên nghiệp và có trách nhiệm.
Đầu tiên và quan trọng nhất, luôn sao lưu đầy đủ trước khi xóa. Đây là mạng lưới an toàn của bạn. Dù bạn nghĩ rằng việc xóa một plugin là vô hại, một bản sao lưu đầy đủ cả tệp tin và cơ sở dữ liệu sẽ cứu bạn khỏi những tình huống xấu nhất.
Thứ hai, vô hiệu hóa plugin trước khi gỡ bỏ. Thói quen này cho phép bạn kiểm tra nhanh xem việc tắt plugin có gây ra bất kỳ ảnh hưởng tiêu cực nào đến chức năng của website hay không. Nếu mọi thứ vẫn ổn, bạn có thể yên tâm xóa nó đi.
Thứ ba, sau khi xóa, hãy kiểm tra kỹ lưỡng website. Duyệt qua các trang quan trọng, kiểm tra các chức năng chính (như biểu mẫu liên hệ, giỏ hàng) để chắc chắn rằng mọi thứ vẫn hoạt động như mong đợi. Đôi khi, các vấn đề không xuất hiện ngay lập tức.
Cuối cùng, tránh xóa các plugin quan trọng mà bạn không rõ chức năng. Một số giao diện hoặc plugin page builder đi kèm với các plugin phụ trợ cần thiết. Xóa nhầm một trong số chúng có thể làm hỏng hoàn toàn bố cục hoặc chức năng của website. Nếu không chắc chắn, hãy tìm hiểu thông tin về plugin đó trước hoặc hỏi ý kiến chuyên gia.
Kết luận
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu chi tiết về quy trình xóa plugin WordPress một cách an toàn và hiệu quả. Từ phương pháp đơn giản nhất là thông qua giao diện quản trị, cho đến giải pháp kỹ thuật hơn là sử dụng FTP khi gặp sự cố, bạn đã được trang bị đầy đủ kiến thức để xử lý mọi tình huống. Quan trọng hơn cả, chúng ta đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sao lưu dữ liệu như một tấm lá chắn bảo vệ website, cũng như sự cần thiết của việc dọn dẹp cơ sở dữ liệu để duy trì hiệu suất tối ưu. Việc quản lý plugin không chỉ là một nhiệm vụ kỹ thuật, mà còn là một phần không thể thiếu trong việc bảo trì và chăm sóc “ngôi nhà số” của bạn. Bằng cách thường xuyên rà soát, cập nhật và gỡ bỏ những plugin không cần thiết, bạn đang góp phần giúp website của mình hoạt động nhanh hơn, an toàn hơn và ổn định hơn. AZWEB hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc quản trị website WordPress của mình. Nếu bạn có bất kỳ kinh nghiệm nào muốn chia sẻ hoặc câu hỏi cần giải đáp, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới. Chúng tôi luôn sẵn lòng hỗ trợ bạn!
