Tác giả: Bùi Mạnh Đức 
0 
12 
Copy Link
Bookmark
Giới thiệu về Footer trong thiết kế website
Trong thế giới số hóa ngày nay, một website chuyên nghiệp là cầu nối không thể thiếu giữa doanh nghiệp và khách hàng. Khi nói về thiết kế web, chúng ta thường tập trung vào header, nội dung chính hay bố cục tổng thể. Tuy nhiên, có một thành phần quan trọng khác thường bị bỏ qua hoặc đánh giá thấp: Footer. Phần chân trang này, dù nằm ở cuối cùng, lại ẩn chứa sức mạnh đáng kinh ngạc trong việc định hình trải nghiệm người dùng và hỗ trợ chiến lược SEO.
Nhiều người dùng, ngay cả những nhà phát triển web, vẫn chưa thực sự hiểu rõ “footer là gì” và tầm quan trọng chiến lược của nó. Họ có thể coi nó chỉ là nơi chứa thông tin bản quyền đơn thuần. Điều này dẫn đến việc footer thường bị thiết kế sơ sài, bỏ lỡ cơ hội vàng để tương tác với khách truy cập. Vậy làm thế nào để khai thác tối đa tiềm năng của footer?
Bài viết này của AZWEB sẽ đi sâu giải thích rõ định nghĩa, vị trí, cấu trúc và những tác động to lớn của footer đến cả trải nghiệm người dùng (UX) lẫn tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO). Chúng tôi sẽ khám phá các thành phần cần có, vai trò chiến lược và những lưu ý quan trọng để bạn thiết kế một footer hiệu quả. Một footer được xây dựng khoa học không chỉ giúp website của bạn trông chuyên nghiệp hơn mà còn là một công cụ mạnh mẽ hỗ trợ mục tiêu kinh doanh.
Định nghĩa và vị trí của Footer trên trang web
Footer là gì trong thiết kế website?
Footer, hay còn gọi là chân trang, là khu vực nằm ở cuối cùng của mọi trang web. Nó đóng vai trò như một “điểm dừng cuối” cho người dùng sau khi họ đã cuộn qua toàn bộ nội dung chính. Về bản chất, footer không chỉ là một khối thông tin cố định; nó là một phần của giao diện người dùng, nơi chứa các liên kết điều hướng phụ, thông tin liên hệ, bản quyền và các yếu tố quan trọng khác. Chức năng cơ bản của footer là cung cấp thêm thông tin hữu ích và các tùy chọn điều hướng mà không làm lộn xộn phần nội dung chính.
Để phân biệt footer với các thành phần khác, hãy hình dung một website giống như một cuốn sách. Header (phần đầu trang) giống như bìa sách hoặc mục lục chính, cung cấp cái nhìn tổng quan và các chương lớn. Sidebar (thanh bên) có thể là những ghi chú bên lề hoặc các mục lục nhỏ hơn cho từng chương. Còn footer chính là trang cuối cùng của cuốn sách, nơi bạn tìm thấy thông tin tác giả, nhà xuất bản, hay các ghi chú cuối cùng. Không giống như header thường chứa menu điều hướng chính, hay sidebar tập trung vào nội dung liên quan, footer cung cấp các liên kết mang tính bổ trợ và tổng hợp hơn, giúp người dùng dễ dàng tìm thấy những gì họ cần mà không cần quay lại đầu trang. Một footer được thiết kế thông minh sẽ là một “người bạn” đáng tin cậy, giúp dẫn dắt khách truy cập đến đúng nơi họ muốn.
Vị trí và đặc điểm nhận diện của footer
Như tên gọi của nó, footer luôn nằm ở vị trí cuối cùng của mọi trang web, bên dưới tất cả các nội dung chính. Đây là vị trí mặc định và đã trở thành một quy ước thiết kế phổ biến mà mọi người dùng internet đều quen thuộc. Dù bạn truy cập một trang tin tức, một cửa hàng trực tuyến hay một blog cá nhân, chân trang sẽ luôn đợi bạn ở điểm cuối của mỗi cuộn trang. Vị trí cố định này giúp người dùng dễ dàng định vị và tìm kiếm các thông tin bổ sung mà không cần phải đoán hay tìm kiếm.
Về hình thức trình bày, footer có thể rất đa dạng. Nó có thể là một dải ngang đơn giản chứa vài dòng chữ bản quyền, hoặc một khu vực rộng lớn được chia thành nhiều cột, chứa đầy đủ các liên kết, biểu tượng và form đăng ký. Kích thước của footer cũng không cố định. Một số website chọn footer nhỏ gọn để giữ sự tinh giản, trong khi những website khác lại tận dụng không gian này để cung cấp một “sitemap” thu nhỏ với hàng chục liên kết. Điều quan trọng là footer cần có sự khác biệt rõ ràng về màu sắc, font chữ hoặc đường viền so với phần nội dung chính, giúp người dùng dễ dàng nhận diện nó là chân trang. Đôi khi, footer có thể được thiết kế “stick” hoặc “fixed” ở cuối màn hình, nghĩa là nó luôn hiển thị ngay cả khi bạn cuộn trang, mang lại khả năng truy cập tức thì cho các chức năng quan trọng.
Cấu trúc và các thành phần thường có trong Footer
Các thành phần cơ bản của footer
Một footer hiệu quả thường chứa đựng một tập hợp các thành phần cốt lõi, được lựa chọn cẩn thận để cung cấp thông tin hữu ích mà không gây rối mắt. Đầu tiên và quan trọng nhất là thông tin liên hệ. Địa chỉ, số điện thoại, email và bản đồ (nếu có) giúp khách hàng dễ dàng kết nối với doanh nghiệp. Kế đến là thông tin bản quyền (Copyright), thường bao gồm biểu tượng © và năm hiện tại, khẳng định quyền sở hữu trí tuệ của website. Đây là một yếu tố pháp lý quan trọng, thể hiện sự chuyên nghiệp.
Menu phụ hay sitemap là một thành phần không thể thiếu. Nó bao gồm các liên kết đến những trang ít được truy cập hơn nhưng vẫn quan trọng như “Về chúng tôi“, “Chính sách bảo mật”, “Điều khoản dịch vụ”, “Tuyển dụng” hoặc “Câu hỏi thường gặp”. Những liên kết này giúp người dùng tìm kiếm thông tin chi tiết mà không làm lộn xộn menu chính. Ngoài ra, việc tích hợp các biểu tượng mạng xã hội như Facebook, Instagram, LinkedIn cho phép khách truy cập dễ dàng theo dõi và tương tác với thương hiệu trên các nền tảng khác. Các yếu tố bổ trợ khác có thể bao gồm biểu tượng đối tác, các chứng nhận về an toàn (ví dụ: SSL, chứng nhận thanh toán) hoặc logo của các giải thưởng, giúp tăng cường uy tín và sự tin cậy cho website. Một footer được sắp xếp hợp lý với các thành phần này sẽ tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ về sự minh bạch và chuyên nghiệp.
Tùy chỉnh footer theo loại website và mục tiêu sử dụng
Không có một cấu trúc footer nào phù hợp với tất cả các loại website. Việc tùy chỉnh footer để phù hợp với ngành nghề và mục tiêu kinh doanh là chìa khóa để tối ưu hóa hiệu quả. Ví dụ, đối với một website thương mại điện tử (e-commerce), footer thường sẽ tập trung vào các liên kết hỗ trợ khách hàng. Điều này bao gồm các trang về “Chính sách đổi trả”, “Hướng dẫn mua hàng”, “Phương thức thanh toán”, “Theo dõi đơn hàng” và biểu tượng các cổng thanh toán uy tín. Mục tiêu là tạo sự tin tưởng và thuận tiện cho quá trình mua sắm.
Ngược lại, một website blog hoặc trang tin tức sẽ ưu tiên các liên kết đến các chuyên mục bài viết phổ biến, danh sách tác giả, form đăng ký nhận bản tin (newsletter signup) và liên kết đến các bài viết liên quan. Mục tiêu ở đây là khuyến khích người dùng khám phá thêm nội dung và duy trì sự tương tác. Đối với website doanh nghiệp hoặc portfolio, footer có thể chứa nhiều thông tin về sứ mệnh, giá trị cốt lõi, các dự án nổi bật, lời chứng thực của khách hàng hoặc form liên hệ nhanh. Việc tối ưu hóa các thành phần footer dựa trên mục tiêu cụ thể của website sẽ giúp định hướng người dùng đến những hành động mong muốn, từ đó nâng cao hiệu quả tổng thể của trang web. Một footer được thiết kế riêng biệt không chỉ đẹp mắt mà còn là một công cụ marketing và dịch vụ khách hàng mạnh mẽ.
Vai trò của Footer trong trải nghiệm người dùng và SEO
Footer nâng cao trải nghiệm người dùng như thế nào?
Footer đóng một vai trò thầm lặng nhưng cực kỳ quan trọng trong việc nâng cao trải nghiệm người dùng (UX) trên website của bạn. Đầu tiên, nó hoạt động như một hệ thống điều hướng phụ. Khi người dùng đã cuộn đến cuối trang và không tìm thấy thông tin mình cần ở phần nội dung chính, họ thường hướng mắt xuống footer để tìm các liên kết hữu ích khác. Việc cung cấp các liên mục điều hướng phụ như “Về chúng tôi“, “Liên hệ”, “Chính sách bảo mật” giúp họ dễ dàng tiếp cận những trang quan trọng mà không cần phải cuộn ngược lên đầu trang. Điều này tiết kiệm thời gian và công sức cho người dùng.
Hơn nữa, footer là nơi lý tưởng để cung cấp thông tin liên hệ nhanh chóng. Việc hiển thị địa chỉ, số điện thoại, email hoặc bản đồ giúp khách truy cập dễ dàng kết nối mà không cần tìm kiếm. Điều này tăng cường sự tiện lợi và xây dựng lòng tin, tạo cảm giác chuyên nghiệp và minh bạch. Một footer được thiết kế tốt cũng góp phần giảm tỷ lệ thoát trang (bounce rate). Khi người dùng tìm thấy các liên kết liên quan hoặc thông tin hữu ích ở cuối trang, họ có xu hướng ở lại website lâu hơn, khám phá thêm các nội dung khác. Điều này không chỉ cải thiện các chỉ số UX mà còn tạo cơ hội để khách truy cập chuyển đổi thành khách hàng tiềm năng. Tóm lại, footer giúp khách hàng truy cập dễ dàng tìm kiếm thông tin và có được những trải nghiệm tốt nhất trên website của bạn.
Ảnh hưởng của footer đến tối ưu hóa SEO
Bên cạnh vai trò UX, footer còn có những ảnh hưởng đáng kể đến tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) nếu được sử dụng một cách chiến lược. Một trong những lợi ích lớn nhất là khả năng cấu trúc liên kết nội bộ. Footer có thể chứa các liên kết đến các trang quan trọng nhất trên website của bạn, giúp công cụ tìm kiếm dễ dàng khám phá và lập chỉ mục các trang này. Việc phân bổ “juice” SEO (giá trị liên kết) thông qua các liên kết footer cũng giúp tăng cường thứ hạng cho các trang mục tiêu. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên lạm dụng quá nhiều liên kết, vì điều này có thể bị coi là spam và gây tác dụng ngược.
Sử dụng từ khóa và văn bản đa dạng trong footer cũng là một chiến lược SEO thông minh. Thay vì chỉ liệt kê các từ khóa một cách máy móc, bạn có thể tích hợp chúng một cách tự nhiên vào mô tả ngắn gọn về doanh nghiệp, các dịch vụ chính hoặc khu vực hoạt động. Ví dụ, “Thiết kế website chuyên nghiệp tại Hà Nội – AZWEB” có thể là một cách hiệu quả để kết hợp từ khóa. Tuy nhiên, điều cực kỳ quan trọng là tránh sao chép nội dung hoặc nhồi nhét từ khóa (keyword stuffing) trong footer. Google đủ thông minh để nhận ra các hành vi này và có thể phạt website của bạn. Mục tiêu là cung cấp thông tin hữu ích cho người dùng, và nếu thông tin đó chứa từ khóa một cách tự nhiên, đó sẽ là một lợi thế SEO. Một footer được tối ưu hóa SEO phải cân bằng giữa việc phục vụ người dùng và hỗ trợ công cụ tìm kiếm một cách tự nhiên nhất.
Các lưu ý khi thiết kế footer hiệu quả
Những lỗi thường gặp khi thiết kế footer
Trong quá trình thiết kế footer, nhiều người thường mắc phải những sai lầm cơ bản, làm giảm đi hiệu quả của phần này. Lỗi phổ biến nhất là footer quá tải thông tin, biến nó thành một mớ hỗn độn gây rối mắt. Khi footer chứa quá nhiều liên kết, văn bản và hình ảnh, người dùng sẽ cảm thấy choáng ngợp và không biết phải tìm kiếm thông tin nào. Điều này không chỉ làm xấu đi giao diện mà còn làm mất đi mục đích chính của footer là hỗ trợ điều hướng và cung cấp thông tin bổ sung một cách rõ ràng. Một footer “bội thực” sẽ làm giảm trải nghiệm người dùng và tăng tỷ lệ thoát trang.
Một lỗi nghiêm trọng khác là không đảm bảo footer tương thích với thiết bị di động. Với lượng người dùng truy cập web từ smartphone ngày càng tăng, việc footer không hiển thị đúng cách trên màn hình nhỏ là một vấn đề lớn. Các liên kết bị chồng chéo, văn bản quá nhỏ hoặc quá lớn, hoặc bố cục bị vỡ có thể khiến người dùng khó chịu và rời khỏi trang. Việc không responsive web design cho footer đồng nghĩa với việc bạn đang bỏ lỡ một lượng lớn khách hàng tiềm năng. Ngoài ra, việc sử dụng font chữ khó đọc, màu sắc tương phản kém hoặc đặt các yếu tố quan trọng quá xa nhau cũng là những sai lầm cần tránh. Một footer được thiết kế cẩu thả không chỉ thiếu chuyên nghiệp mà còn phản ánh sự thiếu quan tâm đến trải nghiệm người dùng tổng thể.
Hướng dẫn thiết kế footer tối ưu
Để thiết kế một footer thực sự hiệu quả, chúng ta cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản và thực tiễn. Trước hết, hãy giữ footer gọn gàng, dễ đọc và dễ tìm kiếm thông tin. Thay vì cố gắng nhồi nhét mọi thứ, hãy ưu tiên những thông tin quan trọng nhất mà người dùng có thể tìm kiếm ở cuối trang. Sắp xếp các liên kết thành các nhóm logic (ví dụ: “Công ty”, “Hỗ trợ”, “Liên kết nhanh”) với các tiêu đề rõ ràng. Sử dụng khoảng trắng hợp lý để các yếu tố không bị dính vào nhau, giúp mắt người đọc dễ dàng lướt qua.
Thứ hai, hãy cân nhắc tích hợp các lời kêu gọi hành động (Call-to-action – CTA) và liên kết quan trọng một cách chiến lược. Ví dụ, một nút “Đăng ký nhận bản tin” hoặc “Liên hệ ngay” có thể được đặt tinh tế trong footer. Đây là cơ hội cuối cùng để bạn khuyến khích người dùng thực hiện hành động mong muốn. Ngoài ra, các liên kết đến chính sách quyền riêng tư, điều khoản dịch vụ, hoặc các trang về sự nghiệp cũng rất quan trọng, không chỉ về mặt pháp lý mà còn giúp xây dựng lòng tin. Cuối cùng, và có lẽ là quan trọng nhất, là đảm bảo footer tương thích hoàn hảo trên mọi thiết bị và trình duyệt. Sử dụng thiết kế responsive để footer tự động điều chỉnh bố cục, kích thước font chữ và vị trí các yếu tố sao cho phù hợp với màn hình máy tính, máy tính bảng và điện thoại di động. Điều này đảm bảo mọi người dùng đều có trải nghiệm nhất quán và dễ chịu, bất kể họ truy cập website bằng thiết bị nào.
Các vấn đề phổ biến và cách khắc phục
Footer không hiển thị đúng trên thiết bị di động
Một trong những vấn đề thường gặp nhất với footer là việc nó không hiển thị đúng cách trên các thiết bị di động, gây ra trải nghiệm người dùng tệ hại. Nguyên nhân chính thường nằm ở việc thiếu hoặc thực hiện chưa đầy đủ responsive design. Khi website không được thiết kế để tự động điều chỉnh theo kích thước màn hình khác nhau, footer có thể bị vỡ bố cục, các cột thông tin bị chồng chéo, hoặc các liên kết trở nên quá nhỏ để chạm vào. Điều này khiến người dùng khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin cần thiết và nhanh chóng rời bỏ trang web.
Để khắc phục, giải pháp tiên quyết là phải áp dụng responsive design một cách toàn diện cho toàn bộ website, đặc biệt là footer. Các nhà phát triển cần sử dụng các kỹ thuật CSS như media queries để định nghĩa các kiểu hiển thị khác nhau cho các kích thước màn hình. Ví dụ, trên màn hình di động, các cột trong footer có thể được xếp chồng lên nhau thay vì nằm cạnh nhau. Kích thước font chữ và khoảng cách giữa các liên kết cần được điều chỉnh lớn hơn để dễ đọc và dễ thao tác bằng ngón tay. Việc kiểm tra và điều chỉnh footer trên nhiều loại thiết bị và trình duyệt khác nhau là cực kỳ quan trọng. Bạn có thể sử dụng các công cụ kiểm tra responsive trực tuyến hoặc tự kiểm tra trên các thiết bị thực tế để đảm bảo footer luôn hiển thị hoàn hảo, mang lại trải nghiệm mượt mà cho mọi người dùng di động.
Footer ảnh hưởng tiêu cực đến tốc độ tải trang
Dù chỉ là một phần nhỏ ở cuối trang, footer đôi khi cũng có thể là nguyên nhân khiến tốc độ tải trang của website bị chậm lại, đặc biệt nếu nó chứa nhiều thành phần nặng. Các yếu tố như hình ảnh không được tối ưu hóa (ví dụ: logo đối tác, biểu tượng chứng nhận kích thước lớn), mã nguồn JavaScript hoặc CSS phức tạp, hoặc việc tải quá nhiều biểu tượng mạng xã hội có thể làm tăng dung lượng tổng thể của trang. Tốc độ tải trang chậm không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc xếp hạng SEO của Google.
Để khắc phục tình trạng này, việc tối ưu hóa hình ảnh và mã nguồn trong footer là cực kỳ cần thiết. Đối với hình ảnh, hãy đảm bảo chúng được nén đúng cách và sử dụng định dạng file phù hợp (ví dụ: WebP thay vì PNG hoặc JPEG nếu có thể). Kích thước hình ảnh nên được điều chỉnh để khớp với kích thước hiển thị, tránh tải một hình ảnh lớn hơn mức cần thiết. Về mã nguồn, hãy xem xét liệu có bất kỳ JavaScript hoặc CSS không cần thiết nào đang được tải trong footer hay không. Mã nguồn này có thể được gộp lại, nén (minified) và đặt ở chế độ tải bất đồng bộ (async loading) để không chặn việc tải các yếu tố quan trọng khác của trang. Tránh sử dụng quá nhiều plugin hoặc widget chỉ để thêm một tính năng nhỏ vào footer. Thậm chí, việc chọn lọc và hạn chế số lượng các biểu tượng mạng xã hội hoặc logo đối tác cũng có thể giúp giảm đáng kể dung lượng và tăng tốc độ tải trang, đảm bảo footer không trở thành gánh nặng cho hiệu suất website.
Những nguyên tắc thiết kế footer hiệu quả
Để thiết kế một footer thực sự hiệu quả và đóng góp vào sự thành công của website, việc tuân thủ các nguyên tắc nhất định là điều không thể thiếu. Trước hết, hãy luôn ưu tiên tính rõ ràng và dễ sử dụng. Mọi thông tin trong footer phải dễ đọc, dễ hiểu và dễ tiếp cận. Bố cục cần được sắp xếp một cách logic, với các nhóm thông tin được phân tách rõ ràng bằng tiêu đề và khoảng trắng. Mục tiêu là giúp người dùng tìm thấy những gì họ cần một cách nhanh chóng mà không phải cố gắng.
Nguyên tắc thứ hai là không nhồi nhét quá nhiều thông tin. Một footer hiệu quả không phải là một bãi rác chứa tất cả những gì còn sót lại. Hãy chọn lọc những liên kết và thông tin thực sự quan trọng và có giá trị cho người dùng. Nếu bạn có quá nhiều liên kết, hãy cân nhắc nhóm chúng lại hoặc sử dụng menu thả xuống (dropdown menu) nếu cần. Một footer gọn gàng sẽ trông chuyên nghiệp hơn và hiệu quả hơn.
Thứ ba, sử dụng màu sắc và font chữ hài hòa với tổng thể website. Footer nên là một phần mở rộng tự nhiên của thiết kế, không phải một yếu tố lạc lõng. Chọn bảng màu và font chữ tương đồng với thương hiệu của bạn, nhưng cũng đảm bảo độ tương phản đủ tốt để dễ đọc.
Cuối cùng, và rất quan trọng, là luôn kiểm tra và cập nhật footer định kỳ. Xu hướng thiết kế web và nhu cầu người dùng thay đổi theo thời gian. Hãy thường xuyên rà soát footer của bạn để đảm bảo tất cả các liên kết đều hoạt động, thông tin liên hệ là chính xác và bố cục vẫn còn phù hợp. Một footer được chăm sóc tốt sẽ tiếp tục phục vụ tốt cho mục tiêu của website và nâng cao trải nghiệm người dùng. Bạn có thể tham khảo thêm kiến thức layout website để bố trí footer hiệu quả hơn.
Kết luận
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau khám phá sâu hơn về “footer là gì” và vai trò không thể phủ nhận của nó trong thiết kế website. Từ định nghĩa cơ bản, vị trí chiến lược cho đến cấu trúc, các thành phần quan trọng và tác động sâu sắc đến cả trải nghiệm người dùng lẫn tối ưu hóa công cụ tìm kiếm, footer không chỉ là phần cuối cùng của trang web mà còn là một công cụ mạnh mẽ, đa năng. Một footer được thiết kế khoa học, có chủ đích không chỉ tăng cường sự chuyên nghiệp mà còn hỗ trợ người dùng tìm kiếm thông tin, điều hướng dễ dàng và thậm chí thúc đẩy các mục tiêu kinh doanh.
Chúng tôi khuyến khích bạn hãy dành thời gian để đánh giá lại footer hiện tại trên website của mình. Liệu nó có đang tối ưu trải nghiệm người dùng? Có hỗ trợ các mục tiêu SEO của bạn không? Bạn đã tuân thủ những nguyên tắc thiết kế hiệu quả chưa? Hãy xem xét việc cải tiến footer theo các tiêu chí và hướng dẫn mà AZWEB đã đề xuất trong bài viết này. Một footer được xây dựng cẩn thận, cân bằng giữa thẩm mỹ và chức năng, sẽ là một tài sản giá trị, giúp website của bạn trở nên hoàn thiện hơn, chuyên nghiệp hơn và đạt được hiệu quả cao hơn trong thế giới số đầy cạnh tranh. Hãy nhớ rằng, dù là một chi tiết nhỏ, footer lại có sức ảnh hưởng lớn đến tổng thể thành công của website.
