Tác giả: Bùi Mạnh Đức 
0 
117 
Copy Link
Bookmark
Introduction
Trong thế giới số hóa không ngừng phát triển, việc xây dựng một trang web nổi bật không chỉ dừng lại ở giao diện đẹp mắt hay nội dung hấp dẫn. Những chi tiết kỹ thuật nhỏ nhất lại thường mang đến tác động lớn không ngờ, và alt text chính là một minh chứng điển hình. Dù thường bị xem nhẹ, alt text (văn bản thay thế) là một yếu tố nền tảng trong thiết kế web hiện đại, đóng vai trò then chốt trong cả việc tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) và cải thiện trải nghiệm người dùng.
Một vấn đề phổ biến mà nhiều chủ sở hữu website và cả những nhà phát triển mới vào nghề gặp phải là chưa thực sự hiểu rõ alt text là gì và tại sao nó lại quan trọng đến vậy. Họ có thể bỏ qua hoặc điền một cách qua loa, vô tình đánh mất cơ hội quý giá để trang web của mình trở nên thân thiện hơn với cả người dùng và các cỗ máy tìm kiếm. Điều này dẫn đến việc giảm khả năng tiếp cận cho người khuyết tật và bỏ lỡ một lượng lớn lưu lượng truy cập tiềm năng từ tìm kiếm hình ảnh.
Để giải quyết vấn đề này, bài viết của AZWEB sẽ đi sâu vào việc giải thích một cách toàn diện về alt text. Chúng tôi sẽ cùng bạn khám phá định nghĩa cốt lõi, vai trò kép của nó trong thiết kế web, và tầm quan trọng không thể bàn cãi đối với SEO. Hơn thế nữa, bạn sẽ được hướng dẫn chi tiết cách viết alt text hiệu quả, những lỗi cần tránh và các phương pháp tốt nhất để biến mỗi hình ảnh trên trang web của bạn thành một tài sản giá trị. Hãy cùng nhau khai phá sức mạnh tiềm ẩn của alt text để nâng tầm website của bạn.
Alt text là gì và vai trò trong thiết kế web
Định nghĩa alt text
Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào Google “hiểu” được nội dung một bức ảnh, hoặc làm cách nào một người khiếm thị có thể “xem” được hình ảnh trên website của bạn không? Câu trả lời nằm ở một thuộc tính HTML đơn giản nhưng vô cùng mạnh mẽ: alt text. Về cơ bản, alt text (viết tắt của “alternative text” – văn bản thay thế) là một đoạn mô tả ngắn được gán cho một hình ảnh trong mã nguồn của trang web. Đoạn văn bản này sẽ không hiển thị trực tiếp cho hầu hết người dùng, nhưng nó hoạt động như một “người phiên dịch” thầm lặng. Seo Onpage là gì
Hãy tưởng tượng alt text giống như một chú thích ẩn. Nó tồn tại vì ba lý do chính. Thứ nhất, nó dành cho các công cụ tìm kiếm như Google. Các bot tìm kiếm không thể “nhìn” hình ảnh theo cách của con người; chúng đọc alt text để hiểu ngữ cảnh và nội dung của hình ảnh đó. Thứ hai, nó dành cho người dùng trong trường hợp hình ảnh không thể tải về được, có thể do kết nối mạng chậm hoặc lỗi đường dẫn. Thay vì một khoảng trống vô nghĩa, trình duyệt sẽ hiển thị alt text để người dùng vẫn nắm được thông tin. Cuối cùng, và quan trọng nhất, nó dành cho những người dùng có khiếm khuyết về thị giác sử dụng các công nghệ hỗ trợ như trình đọc màn hình (screen reader). Trình đọc màn hình sẽ đọc to alt text, giúp họ hình dung được hình ảnh.
Vai trò của alt text trong thiết kế web
Trong thiết kế web hiện đại, vai trò của alt text vượt xa một dòng mã kỹ thuật. Nó là nền tảng của một website có khả năng truy cập cao và thân thiện với người dùng. Vai trò quan trọng nhất của nó là hỗ trợ khả năng tiếp cận (accessibility). Đối với hàng triệu người dùng khiếm thị trên toàn thế giới, Internet sẽ là một không gian đầy rào cản nếu không có alt text. Các trình đọc màn hình dựa hoàn toàn vào thuộc tính này để chuyển đổi nội dung hình ảnh thành âm thanh, cho phép người dùng có được trải nghiệm đầy đủ và không bỏ lỡ thông tin quan trọng được truyền tải qua hình ảnh. Internal link là gì
Bên cạnh đó, alt text còn là một phương án dự phòng hoàn hảo. Chắc hẳn bạn đã từng truy cập một trang web và thấy biểu tượng hình ảnh bị lỗi. Nếu không có alt text, bạn sẽ không biết mình đã bỏ lỡ điều gì. Nhưng nếu có alt text, một dòng mô tả ngắn gọn sẽ xuất hiện, ví dụ: “Sơ đồ quy trình thiết kế website tại AZWEB”. Điều này đảm bảo rằng thông điệp vẫn được truyền tải ngay cả khi yếu tố trực quan gặp sự cố. Bằng cách này, alt text giúp tăng cường sự đa dạng trong trải nghiệm người dùng, đảm bảo mọi người, bất kể khả năng hay điều kiện kỹ thuật, đều có thể tiếp cận nội dung một cách công bằng và hiệu quả.
Tầm quan trọng của alt text trong tối ưu hóa hình ảnh cho SEO
Alt text giúp công cụ tìm kiếm hiểu nội dung hình ảnh
Đối với các công cụ tìm kiếm, thế giới web chủ yếu là văn bản. Mặc dù công nghệ nhận dạng hình ảnh của Google ngày càng tinh vi, chúng vẫn phụ thuộc rất nhiều vào các tín hiệu dựa trên văn bản để hiểu chính xác nội dung và ngữ cảnh của một bức ảnh. Đây chính là lúc alt text phát huy vai trò tối quan trọng của mình. Alt text hoạt động như một cây cầu nối, dịch nội dung trực quan của hình ảnh thành ngôn ngữ mà các bot tìm kiếm có thể đọc và lập chỉ mục một cách hiệu quả. Thuật toán Google
Khi bạn cung cấp một alt text rõ ràng và mang tính mô tả, ví dụ “mẫu giao diện website nhà hàng sang trọng với tông màu tối”, bạn đang trực tiếp nói với Google rằng hình ảnh này liên quan đến các chủ đề như “thiết kế web nhà hàng” hay “giao diện web sang trọng”. Điều này giúp Google xác định mức độ liên quan của hình ảnh với nội dung xung quanh nó và với các truy vấn tìm kiếm của người dùng. Một trang web có các hình ảnh được tối ưu hóa alt text tốt sẽ được coi là có cấu trúc tốt hơn và cung cấp nhiều thông tin hơn. Kết quả là, điều này có thể tác động tích cực đến thứ hạng tổng thể của trang web trên các trang kết quả tìm kiếm (SERPs), không chỉ riêng cho tìm kiếm hình ảnh.
Tối ưu hóa alt text để tăng lưu lượng truy cập từ tìm kiếm hình ảnh
Đừng bao giờ đánh giá thấp sức mạnh của Google Hình ảnh. Đây là một công cụ tìm kiếm khổng lồ, có khả năng mang lại một lượng truy cập đáng kể cho website của bạn nếu được tận dụng đúng cách. Tối ưu hóa alt text chính là chìa khóa để mở ra tiềm năng này. Khi một người dùng tìm kiếm một cụm từ khóa trực quan, ví dụ “ý tưởng trang trí phòng khách hiện đại”, Google sẽ quét hàng tỷ hình ảnh để trả về kết quả phù hợp nhất. Những hình ảnh có alt text mô tả chính xác và chứa từ khóa liên quan sẽ có cơ hội xuất hiện ở vị trí cao hơn. Từ khóa là gì
Ví dụ cụ thể, nếu bạn là một cửa hàng nội thất và đăng ảnh một chiếc ghế sofa với alt text chỉ là “IMG_8871”, bạn gần như không có cơ hội xuất hiện. Nhưng nếu bạn đổi alt text thành “ghế sofa văng bọc nỉ màu xám cho phòng khách hiện đại”, hình ảnh của bạn không chỉ có khả năng xếp hạng cho truy vấn trên mà còn có thể thu hút người dùng nhấp vào để xem thêm. Một alt text tốt giúp hình ảnh của bạn nổi bật, cung cấp ngữ cảnh ngay trên trang kết quả tìm kiếm và qua đó cải thiện Tỷ lệ nhấp chuột (CTR). Mỗi cú nhấp chuột từ tìm kiếm hình ảnh là một khách hàng tiềm năng, và tất cả bắt đầu từ một dòng mô tả đơn giản.
Cách viết alt text hiệu quả để cải thiện trải nghiệm người dùng
Viết alt text chi tiết, chính xác và ngắn gọn
Nghệ thuật viết alt text hiệu quả nằm ở sự cân bằng giữa chi tiết, chính xác và ngắn gọn. Nguyên tắc vàng đầu tiên là “mô tả những gì bạn thấy”. Hãy đặt mình vào vị trí của một người không thể nhìn thấy hình ảnh và tự hỏi: “Thông tin cốt lõi mà hình ảnh này muốn truyền tải là gì?”. Câu trả lời cho câu hỏi đó chính là nội dung alt text của bạn. Mô tả cần phải chính xác, phản ánh đúng nội dung của bức ảnh mà không thêm thắt các chi tiết không tồn tại. Cách viết bài chuẩn SEO
Tuy nhiên, chi tiết không có nghĩa là dài dòng. Hãy tập trung vào những yếu tố quan trọng nhất. Ví dụ, thay vì viết alt="hình ảnh", một mô tả tốt hơn sẽ là alt="nhân viên AZWEB đang tư vấn giải pháp thiết kế website cho khách hàng". Mô tả này vừa cụ thể, vừa cung cấp ngữ cảnh. Một trong những sai lầm lớn nhất là nhồi nhét từ khóa. Viết một alt text như alt="thiết kế website giá rẻ thiết kế web wordpress dịch vụ hosting vps tốt nhất" không chỉ gây khó chịu cho người dùng sử dụng trình đọc màn hình mà còn bị các công cụ tìm kiếm coi là hành vi spam. Hãy giữ cho nó tự nhiên, hữu ích và tập trung vào việc mô tả.
Định dạng và kỹ thuật dùng alt text chuẩn
Để tối ưu hóa alt text, bạn cần tuân thủ một vài quy tắc kỹ thuật đơn giản. Đầu tiên là độ dài. Một nguyên tắc chung được chấp nhận rộng rãi là giữ alt text của bạn dưới 125 ký tự. Lý do là hầu hết các trình đọc màn hình phổ biến sẽ ngắt văn bản ở khoảng này. Việc giữ cho alt text ngắn gọn đảm bảo rằng người dùng có thể nghe được toàn bộ mô tả mà không bị cắt ngang.
Tiếp theo là cách tích hợp từ khóa một cách tự nhiên. Nếu từ khóa chính của bài viết phù hợp với nội dung hình ảnh, hãy đưa nó vào alt text. Ví dụ, trong một bài viết về “Dịch vụ SEO“, một hình ảnh minh họa về cấu trúc máy chủ có thể có alt text là alt="sơ đồ kiến trúc của một máy chủ ảo VPS hiệu năng cao". Từ khóa “dịch vụ VPS” được lồng ghép một cách tự nhiên vào trong một mô tả hữu ích. Cuối cùng, một kỹ thuật quan trọng là không bao giờ bắt đầu alt text bằng các cụm từ như “hình ảnh của…” hay “bức ảnh về…”. Công nghệ hỗ trợ và trình duyệt đã biết đó là một hình ảnh thông qua thẻ <img> trong HTML. Việc lặp lại thông tin này là thừa thãi và làm giảm chất lượng trải nghiệm của người dùng.
Ảnh hưởng của alt text đến khả năng truy cập và SEO của website
Alt text và tăng trải nghiệm cho người khuyết tật
Tầm ảnh hưởng sâu sắc nhất của alt text chính là ở lĩnh vực khả năng truy cập (web accessibility). Đối với một người dùng có thị lực bình thường, một trang web không có alt text có thể chỉ hơi khó chịu khi hình ảnh bị lỗi. Nhưng đối với một người dùng khiếm thị, nó tạo ra một “lỗ hổng” thông tin nghiêm trọng, khiến họ không thể tiếp cận đầy đủ nội dung. Alt text là công cụ cơ bản nhất để xây dựng một môi trường web công bằng và toàn diện, nơi mọi người đều có cơ hội tiếp cận thông tin như nhau. Google Search Console
Vai trò này quan trọng đến mức việc cung cấp alt text cho nội dung phi văn bản là một trong những yêu cầu cốt lõi của Tiêu chuẩn Hướng dẫn Truy cập Nội dung Web (WCAG). WCAG là một bộ tiêu chuẩn quốc tế được công nhận rộng rãi, và việc tuân thủ nó không chỉ là một hành động mang tính nhân văn. Nó còn giúp doanh nghiệp mở rộng đối tượng khách hàng, xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực và trong nhiều trường hợp, tuân thủ các yêu cầu pháp lý về chống phân biệt đối xử. Bằng cách dành thời gian để viết alt text chu đáo, bạn đang thể hiện sự tôn trọng đối với tất cả người dùng và cam kết xây dựng một không gian kỹ thuật số tốt hơn cho mọi người.
Tác động lâu dài đến SEO tổng thể
Mặc dù lợi ích SEO trực tiếp của alt text nằm ở việc xếp hạng hình ảnh, tác động của nó còn lan tỏa đến hiệu suất SEO tổng thể của website theo những cách tinh tế nhưng quan trọng. Google ngày càng ưu tiên các trang web mang lại trải nghiệm người dùng (UX) xuất sắc. Một website có khả năng truy cập tốt, với tất cả hình ảnh đều có alt text rõ ràng, được xem là một website chất lượng cao. Đây là một tín hiệu tích cực mạnh mẽ gửi đến các Công cụ seo xếp hạng.
Hơn nữa, alt text góp phần cải thiện các chỉ số tương tác của người dùng. Khi một trang web dễ truy cập và dễ hiểu đối với tất cả mọi người (bao gồm cả những người sử dụng trình đọc màn hình), người dùng có xu hướng ở lại lâu hơn (tăng thời gian trên trang – Dwell Time) và khám phá nhiều nội dung hơn. Ngược lại, nếu hình ảnh bị lỗi và không có alt text để cung cấp ngữ cảnh, người dùng có thể cảm thấy bối rối và rời đi ngay lập tức, làm tăng tỷ lệ thoát (Bounce Rate). Các chỉ số tương tác tích cực này là yếu tố quan trọng mà Google sử dụng để đánh giá chất lượng và sự liên quan của một trang. Do đó, việc đầu tư vào alt text là một chiến lược dài hạn, góp phần xây dựng nền tảng SEO vững chắc cho toàn bộ website của bạn. Công ty SEO
Các lưu ý khi sử dụng alt text trong thực tế
Những lỗi phổ biến cần tránh
Để tận dụng tối đa sức mạnh của alt text, điều quan trọng là phải nhận biết và tránh các lỗi sai phổ biến. Một trong những lỗi thường gặp nhất là viết alt text quá dài và lan man. Hãy nhớ quy tắc 125 ký tự và tập trung vào việc truyền tải thông tin cốt lõi nhất. Ngược lại, alt text quá ngắn hoặc chung chung, ví dụ alt="ảnh", cũng hoàn toàn vô dụng. Lỗi tiếp theo là mô tả không liên quan đến hình ảnh, thường xảy ra khi người viết cố gắng nhồi nhét từ khóa một cách gượng ép. Điều này không chỉ gây hại cho SEO mà còn tạo ra trải nghiệm tồi tệ cho người dùng.
Một lưu ý quan trọng khác là không phải tất cả các hình ảnh đều cần một alt text mô tả chi tiết. Đối với những hình ảnh chỉ mang tính chất trang trí thuần túy, chẳng hạn như các đường viền, hoa văn nền, hoặc các icon không mang ý nghĩa cụ thể, việc sử dụng một alt text rỗng (alt="") là thực hành tốt nhất. Điều này báo cho các trình đọc màn hình bỏ qua hình ảnh, tránh làm người dùng bị phân tâm bởi những thông tin không cần thiết. Sử dụng alt text sai mục đích, ví dụ như điền mô tả cho một hình ảnh trang trí, sẽ làm “nhiễu” trải nghiệm của người dùng khiếm thị.
Cập nhật và kiểm tra alt text thường xuyên
Một website không phải là một sản phẩm tĩnh; nó liên tục phát triển với nội dung mới, hình ảnh mới và các bản cập nhật. Do đó, việc quản lý alt text không phải là công việc làm một lần rồi quên. Bạn cần thiết lập một quy trình để kiểm tra và cập nhật alt text một cách thường xuyên. Khi bạn thay đổi một hình ảnh trên trang hoặc cập nhật nội dung xung quanh nó, hãy đảm bảo rằng alt text vẫn còn phù hợp và chính xác. Một alt text lỗi thời cũng có hại như việc không có alt text.
May mắn thay, có rất nhiều Đào tạo SEO công cụ có thể hỗ trợ bạn trong quá trình này. Các công cụ kiểm tra SEO toàn diện như Ahrefs hay SEMrush có các tính năng quét trang web để tìm các lỗi về hình ảnh, bao gồm cả việc thiếu alt text. Các công cụ chuyên dụng hơn như Screaming Frog SEO Spider có thể thực hiện một cuộc kiểm tra sâu rộng trên toàn bộ trang web của bạn và xuất ra một danh sách tất cả các hình ảnh đang thiếu thuộc tính alt. Thậm chí các tiện ích mở rộng trên trình duyệt dành cho việc kiểm tra khả năng truy cập cũng có thể giúp bạn phát hiện lỗi này một cách nhanh chóng. Hãy biến việc kiểm tra alt text thành một phần định kỳ trong lịch bảo trì website của bạn để đảm bảo trang web luôn ở trạng thái tối ưu nhất.
Best Practices
Sau khi đã tìm hiểu sâu về định nghĩa, vai trò và cách viết alt text, hãy cùng AZWEB tổng kết lại những nguyên tắc vàng (best practices) mà bạn nên áp dụng cho mọi hình ảnh trên website của mình. Việc tuân thủ những hướng dẫn này sẽ giúp bạn tối ưu hóa đồng thời cho cả công cụ tìm kiếm và trải nghiệm người dùng.
- Viết alt text mô tả đúng và xúc tích: Đây là quy tắc quan trọng nhất. Hãy tập trung vào việc mô tả chính xác nội dung và chức năng của hình ảnh một cách ngắn gọn, súc tích. Hãy tự hỏi: “Nếu không có hình ảnh, tôi cần mô tả gì để người dùng vẫn hiểu?”.
- Đưa từ khóa chính vào alt text một cách tự nhiên: Nếu hình ảnh liên quan trực tiếp đến chủ đề của bài viết, hãy khéo léo lồng ghép từ khóa chính của bạn vào mô tả. Tuyệt đối tránh việc nhồi nhét từ khóa một cách máy móc.
- Không bỏ qua alt text cho mọi hình ảnh quan trọng: Mọi hình ảnh truyền tải thông tin (biểu đồ, ảnh sản phẩm, ảnh minh họa quy trình) đều phải có alt text. Đừng để người dùng của bạn phải đoán xem họ đang bỏ lỡ điều gì.
- Sử dụng alt rỗng cho hình ảnh trang trí: Đối với các hình ảnh chỉ có mục đích làm đẹp và không mang thông tin, hãy sử dụng
alt="". Điều này giúp các trình đọc màn hình bỏ qua chúng, tạo ra trải nghiệm mượt mà hơn. - Tránh nhồi nhét từ khóa hoặc viết alt text quá dài: Hãy giữ mô tả dưới 125 ký tự và đảm bảo nó nghe tự nhiên như lời nói của con người, không phải của một cỗ máy spam.
- Định kỳ rà soát và cập nhật alt text: Hãy đưa việc kiểm tra alt text vào quy trình bảo trì website định kỳ của bạn. Sử dụng các Khóa học SEO hỗ trợ để tìm và sửa các hình ảnh bị thiếu hoặc có alt text lỗi thời.
Conclusion
Qua những phân tích chi tiết, có thể thấy rằng alt text không còn là một yếu tố kỹ thuật phụ trong thiết kế web. Nó đã trở thành một thành phần cốt lõi, đóng vai trò như một cây cầu vững chắc kết nối ba trụ cột quan trọng: tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO), trải nghiệm người dùng (UX) và khả năng truy cập web (accessibility). Việc bỏ qua alt text đồng nghĩa với việc bạn đang bỏ lỡ cơ hội để giao tiếp hiệu quả hơn với các công cụ tìm kiếm, đồng thời xây dựng một rào cản vô hình đối với một bộ phận không nhỏ người dùng.
Bằng cách áp dụng các kỹ thuật viết alt text chuẩn mực—mô tả chính xác, tích hợp từ khóa tự nhiên, và chú trọng đến tính hữu ích—bạn không chỉ giúp Google hiểu rõ hơn về nội dung trang web của mình mà còn thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến tất cả mọi người truy cập. Đây là một chiến lược đôi bên cùng có lợi, vừa cải thiện thứ hạng và lưu lượng truy cập, vừa nâng cao uy tín và hình ảnh thương hiệu của bạn trong mắt cộng đồng.
Còn chần chừ gì nữa? Hành động tiếp theo của bạn rất rõ ràng. Hãy dành thời gian để kiểm tra, rà soát và cải thiện hệ thống alt text trên toàn bộ website của bạn ngay hôm nay. Đây là một sự đầu tư nhỏ về thời gian và công sức nhưng chắc chắn sẽ mang lại những kết quả to lớn về hiệu quả SEO và khả năng truy cập trong dài hạn. Tại AZWEB, chúng tôi tin rằng sự hoàn hảo đến từ những chi tiết nhỏ nhất, và alt text chính là một trong những chi tiết đó.
)
