Hướng Dẫn Cài Đặt WordPress Trên Ubuntu Nhanh & Dễ

Chào bạn, AZWEB đây! Bạn đang muốn xây dựng một website mạnh mẽ, linh hoạt và hoàn toàn miễn phí? WordPress và Ubuntu chính là “cặp đôi hoàn hảo” mà bạn đang tìm kiếm. WordPress là hệ quản trị nội dung (CMS) phổ biến nhất thế giới, trong khi Ubuntu là một hệ điều hành Linux ổn định, an toàn và được cộng đồng hỗ trợ rộng rãi. Sự kết hợp này tạo ra một nền tảng vững chắc cho mọi loại website, từ blog cá nhân đến trang thương mại điện tử phức tạp.

Tuy nhiên, việc cài đặt WordPress trên một máy chủ Ubuntu có thể là một thử thách, đặc biệt với những người mới làm quen với dòng lệnh. Đừng lo lắng! Bài viết này của AZWEB sẽ là người bạn đồng hành, hướng dẫn bạn chi tiết từng bước, từ chuẩn bị môi trường, cài đặt các thành phần cần thiết cho đến khi website của bạn chính thức hoạt động. Chúng ta sẽ cùng nhau đi qua các giai đoạn: chuẩn bị môi trường Ubuntu, cài đặt máy chủ web và cơ sở dữ liệu, tải và cấu hình mã nguồn WordPress, thiết lập lần đầu, và cuối cùng là các mẹo tối ưu hiệu năng. Hãy cùng bắt đầu hành trình xây dựng website của riêng bạn ngay bây giờ!

Chuẩn bị môi trường trước khi cài đặt WordPress trên Ubuntu

Trước khi bắt đầu hành trình cài đặt WordPress, việc chuẩn bị một môi trường sạch và cập nhật là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Giống như xây một ngôi nhà, bạn cần một nền móng vững chắc. Trong trường hợp này, nền móng chính là hệ điều hành Ubuntu của bạn.

Giới thiệu phiên bản Ubuntu phù hợp

Để đảm bảo sự ổn định và hỗ trợ lâu dài, AZWEB luôn khuyến nghị bạn sử dụng các phiên bản Ubuntu LTS (Long-Term Support – Hỗ trợ dài hạn). Các phiên bản LTS như Ubuntu 20.04 hay Ubuntu 22.04 được Canonical hỗ trợ cập nhật bảo mật và sửa lỗi trong vòng 5 năm. Điều này giúp máy chủ của bạn luôn an toàn và hoạt động ổn định mà không cần phải nâng cấp hệ điều hành thường xuyên. Lựa chọn phiên bản LTS là quyết định thông minh để website của bạn có một môi trường vận hành bền vững.

Cập nhật và nâng cấp hệ thống Ubuntu

Sau khi đã chọn được phiên bản Ubuntu phù hợp, việc tiếp theo là đảm bảo tất cả các gói phần mềm trên hệ thống đều là phiên bản mới nhất. Điều này không chỉ giúp vá các lỗ hổng bảo mật mà còn cải thiện hiệu suất và tính tương thích. Bạn chỉ cần mở Terminal và chạy hai lệnh đơn giản sau:

Đầu tiên, hãy dùng lệnh sudo apt update để làm mới danh sách các gói phần mềm từ kho lưu trữ của Linux. Lệnh này sẽ quét và cho hệ thống biết những gói nào có phiên bản mới.

Tiếp theo, chạy lệnh sudo apt upgrade để tiến hành tải về và cài đặt các phiên bản mới đó. Quá trình này có thể mất vài phút tùy thuộc vào số lượng gói cần cập nhật và tốc độ mạng của bạn. Hoàn thành bước này đồng nghĩa với việc máy chủ của bạn đã sẵn sàng cho việc cài đặt các thành phần tiếp theo.

Cài đặt máy chủ web và cơ sở dữ liệu

Để WordPress có thể hoạt động, nó cần một môi trường máy chủ hoàn chỉnh, thường được gọi là “stack”. Stack này bao gồm một máy chủ web để xử lý yêu cầu từ người dùng, một hệ quản trị cơ sở dữ liệu để lưu trữ nội dung, và ngôn ngữ lập trình PHP để xử lý logic. Đây chính là trái tim của website của bạn.

Lựa chọn và cài đặt Apache hoặc Nginx trên Ubuntu

Máy chủ web là phần mềm lắng nghe các yêu cầu từ trình duyệt (như Chrome, Firefox) và gửi lại nội dung website tương ứng. Hai lựa chọn phổ biến nhất trên Ubuntu là Apache và Nginx.

Apache là máy chủ web lâu đời, rất ổn định, linh hoạt và có một cộng đồng hỗ trợ khổng lồ. Nó rất phù hợp cho người mới bắt đầu vì cấu hình đơn giản. Để cài đặt Apache, bạn chỉ cần chạy lệnh: sudo apt install apache2.

Nginx thì nổi tiếng với hiệu suất cao và khả năng xử lý đồng thời nhiều kết nối, rất lý tưởng cho các website có lưu lượng truy cập lớn. Cú pháp cài đặt cũng tương tự: sudo apt install nginx.

Trong khuôn khổ bài viết này, AZWEB sẽ hướng dẫn bạn sử dụng Apache vì tính phổ biến và dễ tiếp cận của nó. Sau khi cài đặt, bạn có thể kiểm tra xem Apache đã hoạt động chưa bằng cách mở trình duyệt và truy cập địa chỉ IP của máy chủ. Nếu thấy trang chào mừng mặc định của Apache, bạn đã thành công!

Cài đặt và cấu hình MySQL hoặc MariaDB để quản lý cơ sở dữ liệu

Cơ sở dữ liệu là nơi lưu trữ tất cả thông tin của website, từ bài viết, trang, thông tin người dùng cho đến các cài đặt. WordPress cần một hệ quản trị cơ sở dữ liệu để quản lý những dữ liệu này. MySQL là lựa chọn truyền thống và phổ biến nhất. MariaDB là một nhánh của MySQL, hoàn toàn tương thích và thường được cho là có hiệu suất tốt hơn một chút.

Để cài đặt MySQL, hãy chạy lệnh: sudo apt install mysql-server.

Sau khi cài đặt xong, bạn nên chạy một kịch bản bảo mật để tăng cường an toàn cho cơ sở dữ liệu. Chạy lệnh sudo mysql_secure_installation và làm theo các hướng dẫn trên màn hình. Hệ thống sẽ yêu cầu bạn thiết lập mật khẩu cho người dùng root, xóa người dùng ẩn danh, không cho phép đăng nhập từ xa của root, và xóa cơ sở dữ liệu thử nghiệm. Việc này giúp bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi các truy cập trái phép. Cuối cùng, chúng ta cần tạo một cơ sở dữ liệu và một người dùng riêng cho WordPress để tăng tính bảo mật.

Tải và cấu hình WordPress trên Ubuntu

Khi đã có nền tảng máy chủ web và cơ sở dữ liệu, bây giờ là lúc chúng ta đặt “ngôi nhà” WordPress lên trên nền móng đó. Quá trình này bao gồm việc tải mã nguồn WordPress mới nhất về máy chủ và thiết lập các thông số kết nối cơ bản để WordPress có thể “nói chuyện” được với cơ sở dữ liệu.

Tải file WordPress và giải nén vào thư mục webserver

Đầu tiên, bạn cần di chuyển vào thư mục tạm thời để tải file cài đặt. Sử dụng lệnh cd /tmp. Sau đó, dùng công cụ wget để tải về phiên bản WordPress mới nhất từ trang chủ chính thức: wget https://wordpress.org/latest.tar.gz. Lệnh này sẽ tải một file nén có tên là latest.tar.gz về máy chủ của bạn.

Khi quá trình tải xuống hoàn tất, bạn cần giải nén file này vào thư mục gốc của máy chủ web, thường là /var/www/html/. Sử dụng lệnh: sudo tar -xzvf latest.tar.gz -C /var/www/html/. Lệnh này sẽ tạo ra một thư mục có tên là wordpress bên trong /var/www/html/ chứa toàn bộ mã nguồn của WordPress.

Thiết lập quyền truy cập và cấu hình file wp-config.php

Để máy chủ web có thể đọc, ghi và thực thi các file của WordPress, bạn cần cấp cho nó quyền sở hữu thư mục này. Người dùng mặc định của Apache trên Ubuntu là www-data. Hãy chạy lệnh sau: sudo chown -R www-data:www-data /var/www/html/wordpress. Lệnh này đảm bảo WordPress có thể tự động cập nhật và tải lên media mà không gặp lỗi về quyền.

Tiếp theo, chúng ta cần cấu hình file kết nối cơ sở dữ liệu. WordPress cung cấp một file mẫu tên là wp-config-sample.php. Hãy sao chép nó thành file wp-config.php: sudo cp /var/www/html/wordpress/wp-config-sample.php /var/www/html/wordpress/wp-config.php.

Bây giờ, hãy mở file vừa tạo bằng một trình soạn thảo văn bản như nano: sudo nano /var/www/html/wordpress/wp-config.php. Bạn cần tìm và thay đổi ba thông số quan trọng:

• DB_NAME: Tên cơ sở dữ liệu bạn đã tạo cho WordPress.
• DB_USER: Tên người dùng bạn đã tạo.
• DB_PASSWORD: Mật khẩu của người dùng đó.

Sau khi điền chính xác thông tin, hãy lưu và đóng file. Bước cấu hình trên dòng lệnh đã hoàn tất!

Thiết lập và cấu hình lần đầu WordPress

Phần khó khăn nhất đã qua! Giờ là lúc chúng ta chuyển sang giao diện đồ họa thân thiện của WordPress để hoàn tất các bước cài đặt cuối cùng. Đây là giai đoạn bạn sẽ đặt tên cho website của mình và tạo tài khoản quản trị cao nhất.

Truy cập trang cài đặt WordPress trên trình duyệt

Bây giờ, hãy mở trình duyệt web yêu thích của bạn và truy cập vào địa chỉ http://your_server_ip/wordpress. Thay your_server_ip bằng địa chỉ IP của máy chủ Ubuntu của bạn. Nếu mọi thứ được cấu hình chính xác, bạn sẽ được chào đón bằng màn hình chọn ngôn ngữ của WordPress.

Hãy chọn “Tiếng Việt” và nhấn “Tiếp tục”. Giao diện cài đặt sẽ chuyển sang tiếng Việt, giúp bạn dễ dàng theo dõi các bước tiếp theo. Đây là một trong những ưu điểm lớn của WordPress – hỗ trợ đa ngôn ngữ một cách tuyệt vời.

Thiết lập thông tin website, tài khoản admin và kết nối cơ sở dữ liệu

Ở màn hình tiếp theo, WordPress sẽ yêu cầu bạn cung cấp một số thông tin quan trọng để hoàn tất việc cài đặt. Các trường thông tin này bao gồm:

• Tên website: Đây là tiêu đề sẽ hiển thị trên trang chủ và thanh tiêu đề của trình duyệt. Bạn có thể thay đổi nó sau này.
• Tên người dùng: Chọn một tên đăng nhập cho tài khoản quản trị viên (admin). Tránh sử dụng “admin” vì lý do bảo mật.
• Mật khẩu: WordPress sẽ tự động tạo một mật khẩu mạnh. Bạn nên sử dụng nó hoặc tạo một mật khẩu phức tạp khác bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.
• Email của bạn: Điền địa chỉ email của bạn. Email này sẽ được dùng để nhận thông báo và khôi phục mật khẩu.
• Hiển thị với công cụ tìm kiếm: Nếu website của bạn chưa sẵn sàng để công khai, bạn có thể tick vào ô “Ngăn chặn các công cụ tìm kiếm đánh chỉ mục trang web này”.

Sau khi điền đầy đủ thông tin, nhấn vào nút “Cài đặt WordPress”. Quá trình cài đặt sẽ diễn ra trong vài giây. Khi hoàn tất, bạn sẽ thấy một màn hình thông báo “Thành công!”. Chúc mừng, bạn đã chính thức cài đặt WordPress thành công trên máy chủ Ubuntu của mình! Bây giờ bạn có thể nhấn vào nút “Đăng nhập” để truy cập vào trang quản trị website.

Kiểm tra và khắc phục sự cố khi cài đặt

Trong quá trình cài đặt, đôi khi bạn có thể gặp phải một vài lỗi không mong muốn. Đừng hoảng sợ, đây là điều bình thường khi làm việc với máy chủ. AZWEB sẽ chỉ ra một số lỗi phổ biến và cách để bạn có thể tự mình “bắt bệnh” và khắc phục chúng một cách hiệu quả.

Xử lý lỗi kết nối cơ sở dữ liệu

Lỗi phổ biến nhất mà người dùng thường gặp là “Error establishing a database connection” (Lỗi thiết lập kết nối cơ sở dữ liệu). Lỗi này xuất hiện ngay khi bạn truy cập vào trang cài đặt và nguyên nhân thường đến từ việc WordPress không thể “nói chuyện” được với MySQL.

Hãy kiểm tra lại các yếu tố sau:

1. Thông tin trong wp-config.php: Mở lại file wp-config.php và kiểm tra thật kỹ DB_NAME, DB_USER, và DB_PASSWORD. Một ký tự sai cũng có thể gây ra lỗi.
2. Dịch vụ MySQL có đang chạy không?: Trên Terminal, gõ lệnh sudo systemctl status mysql. Nếu dịch vụ không hoạt động (inactive), hãy khởi động lại nó bằng lệnh sudo systemctl start mysql.
3. Quyền của người dùng cơ sở dữ liệu: Đảm bảo rằng người dùng bạn tạo có đủ quyền trên cơ sở dữ liệu của WordPress. Bạn có thể đăng nhập vào MySQL và dùng lệnh SHOW GRANTS FOR 'ten_nguoi_dung'@'localhost'; để kiểm tra.

Khắc phục lỗi 500 Internal Server Error và quyền truy cập file

Lỗi “500 Internal Server Error” là một lỗi chung chung, cho biết có điều gì đó không ổn trên máy chủ nhưng không chỉ rõ nguyên nhân. Đối với WordPress, nguyên nhân thường liên quan đến file .htaccess hoặc quyền truy cập file/thư mục không chính xác.

Để khắc phục, bạn có thể thử:

1. Kiểm tra quyền truy cập: Đảm bảo rằng bạn đã chạy lệnh sudo chown -R www-data:www-data /var/www/html/wordpress một cách chính xác. Quyền sai khiến Apache không thể đọc được các file cần thiết.
2. Kiểm tra file .htaccess: Đôi khi một file .htaccess bị lỗi hoặc chứa các quy tắc không hợp lệ có thể gây ra lỗi 500. Hãy thử đổi tên file này thành .htaccess_old để vô hiệu hóa nó tạm thời và xem website có hoạt động trở lại không.
3. Kiểm tra log lỗi của Apache: Log lỗi của Apache thường nằm ở /var/log/apache2/error.log. Mở file này lên và xem các thông báo lỗi gần nhất, chúng thường cung cấp gợi ý chính xác về nguyên nhân gây ra sự cố.

Mẹo tối ưu hiệu năng WordPress trên Ubuntu

Cài đặt thành công chỉ là bước khởi đầu. Để website của bạn thực sự nhanh, mượt và mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người dùng, việc tối ưu hóa hiệu năng là vô cùng cần thiết. Với nền tảng Ubuntu mạnh mẽ, bạn có rất nhiều cách để “tăng tốc” cho trang WordPress của mình.

Sử dụng caching plugin và cấu hình bộ nhớ đệm server

Caching (lưu vào bộ nhớ đệm) là kỹ thuật hiệu quả nhất để tăng tốc độ website. Thay vì xử lý lại các yêu cầu giống nhau mỗi lần, caching sẽ lưu lại kết quả và trả về ngay lập tức.

• Caching Plugin: Cài đặt các plugin như W3 Total Cache, WP Super Cache, hoặc WP Rocket. Các plugin này tạo ra các phiên bản HTML tĩnh của trang, giảm tải đáng kể cho máy chủ.
• Bộ nhớ đệm server (Server-side Caching): Nâng cao hơn, bạn có thể cài đặt các công cụ như Redis hoặc Memcached trên máy chủ Ubuntu của mình. Kết hợp với các plugin tương ứng, chúng sẽ lưu các truy vấn cơ sở dữ liệu vào RAM, giúp tốc độ truy xuất dữ liệu nhanh hơn gấp nhiều lần.

Tối ưu hình ảnh và database để tăng tốc website

Hình ảnh và cơ sở dữ liệu cồng kềnh là hai trong số những thủ phạm chính làm chậm website.

• Tối ưu hình ảnh: Trước khi tải lên, hãy nén hình ảnh bằng các công cụ trực tuyến hoặc phần mềm. Ngoài ra, hãy cài đặt các plugin như Smush hoặc EWWW Image Optimizer để tự động nén và tối ưu hóa hình ảnh ngay trên website.
• Tối ưu Database: Theo thời gian, cơ sở dữ liệu WordPress sẽ chứa nhiều dữ liệu rác như các bản nháp cũ, bình luận spam, hay các tùy chọn không còn sử dụng. Sử dụng các plugin như WP-Optimize để dọn dẹp và tối ưu hóa các bảng dữ liệu, giúp truy vấn nhanh hơn.

Lựa chọn PHP phiên bản mới và cấu hình tối ưu trên Ubuntu

PHP là ngôn ngữ nền tảng của WordPress. Mỗi phiên bản PHP mới thường đi kèm với những cải tiến lớn về hiệu suất và bảo mật.

• Nâng cấp PHP: Hãy đảm bảo máy chủ Ubuntu của bạn đang chạy phiên bản PHP ổn định mới nhất (ví dụ: PHP 8.0 trở lên). Các phiên bản mới có thể xử lý yêu cầu nhanh hơn đáng kể so với các phiên bản cũ như PHP 7.4. Bạn có thể dùng các kho lưu trữ PPA để cài đặt các phiên bản PHP mới trên Ubuntu.
• Cấu hình PHP: Tinh chỉnh các thông số trong file php.ini như memory_limit, max_execution_time, và upload_max_filesize để phù hợp với nhu cầu của website, tránh các lỗi do thiếu tài nguyên.

Kết luận

Vậy là chúng ta đã cùng nhau hoàn thành một hành trình khá dài và chi tiết, từ việc chuẩn bị một máy chủ Ubuntu sạch cho đến khi một website WordPress hoàn chỉnh chính thức đi vào hoạt động. Hãy cùng AZWEB nhìn lại những bước quan trọng bạn đã thực hiện: chuẩn bị và cập nhật hệ điều hành, cài đặt bộ đôi máy chủ web Apache và cơ sở dữ liệu MySQL, tải về và cấu hình mã nguồn WordPress, và cuối cùng là hoàn tất các thiết lập trên giao diện web. Bạn đã vượt qua những bước kỹ thuật phức tạp nhất và xây dựng thành công một nền tảng vững chắc cho riêng mình.

Đừng dừng lại ở đây! Việc cài đặt thành công chỉ là cánh cửa đầu tiên mở ra thế giới rộng lớn của WordPress. Hãy mạnh dạn khám phá kho giao diện và plugin phong phú, tùy biến website theo phong cách của bạn và bắt đầu sáng tạo nội dung. Website của bạn giờ đây là một không gian để bạn thể hiện ý tưởng và kết nối với mọi người.

Bước tiếp theo trên hành trình này là gì? AZWEB gợi ý bạn nên tập trung vào việc bảo mật website bằng cách cài đặt chứng chỉ SSL, sử dụng các plugin bảo mật uy tín, và luôn cập nhật WordPress cùng các plugin lên phiên bản mới nhất. Đồng thời, hãy tiếp tục áp dụng các kỹ thuật tối ưu hóa để đảm bảo trang web của bạn luôn nhanh và ổn định. Chúc bạn thành công trên con đường phát triển website của mình

---

---