Tác giả: Bùi Mạnh Đức 
0 
35 
Copy Link
Bookmark
Trong thời đại phát triển web hiện nay, có bao giờ bạn tự hỏi những trang web hiện đại với hiệu ứng mượt mà và nội dung linh hoạt được xây dựng như thế nào không? Câu trả lời thường nằm ở JavaScript. Ngôn ngữ lập trình này đã trở thành xương sống cho các ứng dụng web tương tác, mang lại trải nghiệm người dùng phong phú. Nhưng liệu sự năng động này có phải là con dao hai lưỡi đối với SEO? Vấn đề cốt lõi là các công cụ tìm kiếm truyền thống được thiết kế để đọc HTML tĩnh, vì vậy chúng thường gặp khó khăn trong việc lập chỉ mục và đánh giá nội dung được tạo ra bởi JavaScript. May mắn thay, việc hiểu rõ cách Google và các công cụ tìm kiếm khác xử lý JavaScript chính là chìa khóa để tối ưu hóa hiệu quả. Bài viết này sẽ đi sâu vào cách công cụ tìm kiếm xử lý JavaScript, những thách thức phổ biến, các kỹ thuật tối ưu hiệu quả và phương pháp cải thiện khả năng hiển thị cho website của bạn.
Cách công cụ tìm kiếm xử lý và lập chỉ mục nội dung JavaScript
Để tối ưu hóa thành công một trang web sử dụng JavaScript, trước tiên chúng ta cần hiểu cách các công cụ tìm kiếm, đặc biệt là Google, “nhìn thấy” và xử lý loại nội dung này. Quá trình này không đơn giản như việc đọc một tệp HTML tĩnh mà phức tạp hơn đáng kể, bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau. Nắm vững cơ chế hoạt động này sẽ giúp bạn xác định được các điểm nghẽn tiềm ẩn và áp dụng các giải pháp phù hợp để đảm bảo nội dung của mình được lập chỉ mục đầy đủ và chính xác.
Quá trình thu thập và xử lý JavaScript của Google
Google sử dụng một quy trình gồm hai giai đoạn chính để xử lý các trang web dựa trên JavaScript, được gọi là “two-wave indexing”.
Giai đoạn đầu tiên là thu thập thông tin (Crawling). Khi Googlebot phát hiện một URL, nó sẽ gửi yêu cầu và tải về tệp HTML ban đầu. Ở bước này, Googlebot sẽ quét mã HTML để tìm các liên kết (`<a href=”…”>`) và lập chỉ mục bất kỳ nội dung nào có sẵn mà không cần thực thi JavaScript. Nếu trang web của bạn phụ thuộc hoàn toàn vào JavaScript để hiển thị nội dung, thì ở giai đoạn này, Googlebot có thể chỉ thấy một trang trống hoặc một màn hình tải.
Giai đoạn thứ hai là kết xuất (Rendering). Sau khi thu thập thông tin ban đầu, trang web sẽ được đưa vào một hàng đợi để kết xuất. Dịch vụ kết xuất web của Google (Web Rendering Service – WRS), về cơ bản là một phiên bản không đầu của trình duyệt Chrome, sẽ mở trang, thực thi JavaScript, và tìm nạp các tài nguyên cần thiết như API. Sau khi JavaScript đã chạy xong và nội dung được hiển thị đầy đủ, WRS sẽ chụp lại một “ảnh nhanh” (snapshot) của trang DOM (Document Object Model) đã hoàn chỉnh. Nội dung và các liên kết mới xuất hiện trong phiên bản đã kết xuất này sau đó sẽ được gửi đến bộ phận lập chỉ mục của Google. Sự chậm trễ giữa hai giai đoạn này có thể kéo dài từ vài giờ đến vài tuần, đây là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc trong chiến lược SEO.
Sự khác biệt giữa Bots truyền thống và bots hỗ trợ JavaScript
Không phải tất cả các công cụ tìm kiếm đều có khả năng xử lý JavaScript mạnh mẽ như Google. Google đã đầu tư rất nhiều vào Dịch vụ kết xuất web (WRS) để có thể hiểu được các trang web hiện đại. Tuy nhiên, nhiều công cụ tìm kiếm khác vẫn còn hạn chế.
Ví dụ, Bing cũng có khả năng thực thi JavaScript, nhưng mức độ và tốc độ có thể không bằng Google. Các công cụ tìm kiếm khác như DuckDuckGo hay Baidu có khả năng render JavaScript rất hạn chế hoặc gần như không có. Chúng chủ yếu dựa vào mã HTML ban đầu được máy chủ gửi về. Điều này có nghĩa là nếu trang web của bạn chỉ dựa vào việc render phía máy khách (Client-Side Rendering), nội dung của bạn có thể hoàn toàn vô hình đối với một phần lớn các công cụ tìm kiếm ngoài Google.
Sự khác biệt này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không chỉ tối ưu cho Google. Một chiến lược SEO JavaScript bền vững cần phải tính đến việc cung cấp một phiên bản nội dung dễ truy cập cho tất cả các loại bot. Đây là lý do tại sao các kỹ thuật như Server-Side Rendering (SSR) hoặc Dynamic Rendering trở nên cực kỳ quan trọng, vì chúng đảm bảo rằng một phiên bản HTML đầy đủ nội dung luôn sẵn sàng cho bất kỳ trình thu thập thông tin nào ghé thăm trang web của bạn.
Thách thức trong tối ưu SEO cho các trang sử dụng JavaScript
Mặc dù JavaScript mang lại những trải nghiệm người dùng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với những thách thức đáng kể đối với SEO. Việc không nhận thức và giải quyết những vấn đề này có thể dẫn đến việc nội dung của bạn bị bỏ qua, xếp hạng thấp hoặc thậm chí không được lập chỉ mục. Các thách thức chính thường xoay quanh hiệu suất tải trang và khả năng các trình thu thập thông tin có thể “nhìn thấy” và hiểu được toàn bộ nội dung của trang.
Vấn đề về thời gian tải trang và render nội dung
Một trong những thách thức lớn nhất của JavaScript là tác động của nó đến tốc độ tải trang. Các tệp JavaScript lớn, các thư viện phức tạp và việc gọi nhiều API bên ngoài có thể làm chậm đáng kể thời gian tải và render trang. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cả trải nghiệm người dùng và SEO.
Về phía người dùng, không ai thích chờ đợi. Một trang web tải chậm sẽ có tỷ lệ thoát (bounce rate) cao hơn, làm giảm sự hài lòng và tỷ lệ chuyển đổi. Về phía SEO, tốc độ trang là một yếu tố xếp hạng quan trọng. Google sử dụng các chỉ số Core Web Vitals (như Largest Contentful Paint – LCP) để đo lường trải nghiệm người dùng. JavaScript nặng có thể chặn luồng chính của trình duyệt, trì hoãn việc hiển thị các nội dung quan trọng và làm giảm điểm số Core Web Vitals. Hãy tưởng tượng bạn mời khách đến nhà nhưng bắt họ phải đợi ở cửa trong khi bạn lắp ráp từng món đồ nội thất. Đó chính là những gì client-side rendering làm với người dùng và bot tìm kiếm, thay vì chuẩn bị sẵn mọi thứ từ trước.
Rủi ro bị nội dung bỏ sót hoặc không được lập chỉ mục đầy đủ
Ngay cả khi trang web của bạn tải nhanh, vẫn có rủi ro nội dung quan trọng không được các công cụ tìm kiếm phát hiện. Điều này xảy ra khi nội dung phụ thuộc vào các hành động cụ thể hoặc được tải không đúng cách.
Một ví dụ phổ biến là nội dung được tải khi người dùng tương tác, chẳng hạn như cuộn vô hạn (infinite scroll) hoặc nhấp vào nút “Xem thêm”. Googlebot và các trình thu thập thông tin khác thường không thực hiện các hành động này; chúng chỉ tải trang và đọc nội dung có sẵn. Do đó, bất kỳ sản phẩm hay bài viết nào nằm sau các tương tác này đều có nguy cơ trở nên vô hình đối với công cụ tìm kiếm.
Một vấn đề khác là các liên kết. Để các công cụ tìm kiếm khám phá cấu trúc trang web của bạn, chúng cần các thẻ `` chuẩn. Tuy nhiên, nhiều ứng dụng JavaScript hiện đại sử dụng các sự kiện onClick để điều hướng mà không có thuộc tính href hợp lệ. Điều này phá vỡ luồng thu thập thông tin, khiến các trang liên quan không được phát hiện và lập chỉ mục. Đảm bảo rằng tất cả các liên kết điều hướng nội bộ đều là các thẻ <a> có thể thu thập được là một yếu tố cơ bản nhưng thường bị bỏ qua trong SEO JavaScript.
Kỹ thuật tối ưu SEO JavaScript hiệu quả
Để vượt qua những thách thức mà JavaScript đặt ra, cộng đồng phát triển web đã tạo ra nhiều kỹ thuật mạnh mẽ. Mục tiêu chung của các kỹ thuật này là cung cấp cho cả người dùng và công cụ tìm kiếm một phiên bản HTML đầy đủ, dễ đọc ngay từ lần tải đầu tiên, thay vì bắt họ phải chờ JavaScript thực thi. Việc lựa chọn kỹ thuật phù hợp phụ thuộc vào kiến trúc trang web, tài nguyên và mục tiêu kinh doanh của bạn.
Server-side rendering (SSR) và Static rendering
Server-Side Rendering (SSR) là một trong những giải pháp hiệu quả và phổ biến nhất cho SEO JavaScript. Với SSR, thay vì gửi một tệp HTML trống và một loạt tệp JavaScript cho trình duyệt tự xử lý, máy chủ sẽ thực thi JavaScript trước. Sau đó, nó tạo ra một trang HTML đã hoàn chỉnh với đầy đủ nội dung và gửi nó đến trình duyệt. Nhờ vậy, cả người dùng và bot tìm kiếm đều nhận được nội dung ngay lập tức mà không cần chờ đợi.
Hãy hình dung SSR giống như việc bạn đặt mua một chiếc bánh pizza đã được nướng sẵn. Khi giao đến, bạn có thể ăn ngay. Ngược lại, Client-Side Rendering (CSR) giống như việc bạn nhận được một bộ nguyên liệu và phải tự mình nướng bánh. Rõ ràng, lựa chọn đầu tiên mang lại trải nghiệm nhanh chóng và hiệu quả hơn. SSR đặc biệt hữu ích cho các trang web có nội dung thay đổi thường xuyên, chẳng hạn như các trang thương mại điện tử hoặc trang tin tức.
Static Rendering, hay còn gọi là Static Site Generation (SSG), đưa khái niệm này đi xa hơn một bước. Thay vì tạo HTML theo yêu cầu, SSG sẽ tạo trước tất cả các trang HTML tại thời điểm xây dựng (build time). Các tệp HTML tĩnh này sau đó được triển khai lên máy chủ hoặc CDN. Khi có yêu cầu, máy chủ chỉ cần gửi tệp đã có sẵn, giúp tốc độ tải nhanh như chớp. SSG là lựa chọn lý tưởng cho các trang web có nội dung ít thay đổi như blog, trang tài liệu, hay website giới thiệu công ty.
Sử dụng dynamic rendering và prerendering
Dynamic Rendering là một giải pháp kết hợp, đóng vai trò như một cầu nối giữa trải nghiệm người dùng động và nhu cầu của bot tìm kiếm. Cơ chế hoạt động của nó khá thông minh: máy chủ sẽ phát hiện tác nhân người dùng (user-agent) của yêu cầu. Nếu yêu cầu đến từ một người dùng thực, máy chủ sẽ gửi phiên bản ứng dụng JavaScript thông thường để họ có được trải nghiệm tương tác đầy đủ. Tuy nhiên, nếu yêu cầu đến từ một bot tìm kiếm (như Googlebot), máy chủ sẽ chuyển nó đến một dịch vụ kết xuất (renderer) để tạo ra một phiên bản HTML tĩnh, đầy đủ nội dung và gửi phiên bản này cho bot.
Google đã xác nhận rằng Dynamic Rendering là một giải pháp hợp lệ và không bị xem là che giấu (cloaking), miễn là nội dung được phục vụ cho bot và người dùng về cơ bản là giống nhau. Đây là một lựa chọn tốt cho các trang web lớn, phức tạp đã được xây dựng trên nền tảng client-side rendering và khó để chuyển đổi hoàn toàn sang SSR.
Prerendering là một kỹ thuật tương tự nhưng đơn giản hơn. Nó hoạt động bằng cách chạy ứng dụng web của bạn trong một trình duyệt không đầu tại thời điểm xây dựng và lưu kết quả HTML của mỗi trang dưới dạng một tệp tĩnh. Khi một bot tìm kiếm yêu cầu một trang, máy chủ sẽ phục vụ tệp HTML đã được kết xuất trước này. Prerendering dễ triển khai hơn SSR và là một giải pháp tuyệt vời cho các ứng dụng trang đơn (Single Page Applications – SPAs) hoặc các trang web nhỏ hơn không yêu cầu nội dung được tạo ra theo thời gian thực.
Các vấn đề phổ biến khi SEO JavaScript và cách khắc phục
Ngay cả khi đã biết về các kỹ thuật tối ưu, bạn vẫn có thể gặp phải những vấn đề cụ thể trong quá trình triển khai. Nhận diện sớm và khắc phục những lỗi phổ biến này là yếu tố quyết định để chiến dịch SEO JavaScript của bạn thành công. Hai trong số những vấn đề thường gặp nhất liên quan đến việc bot không đọc được nội dung và các thẻ meta quan trọng bị bỏ qua.
Bot không thể đọc được nội dung do JavaScript tải chậm
Google có một “ngân sách kết xuất” (rendering budget) cho mỗi trang web. Điều này có nghĩa là Googlebot sẽ không chờ đợi vô thời hạn để JavaScript của bạn thực thi xong. Nếu mã JavaScript của bạn quá lớn, phức tạp hoặc phụ thuộc vào nhiều yêu cầu mạng chậm chạp, Googlebot có thể từ bỏ trước khi toàn bộ nội dung được hiển thị. Kết quả là nội dung của bạn sẽ không được lập chỉ mục một cách đầy đủ.
Để khắc phục vấn đề này, bạn cần tập trung vào việc tối ưu hóa hiệu suất. Quy trình SEO chuẩn sẽ giúp bạn cách chia nhỏ mã (Code Splitting), sử dụng Lazy Loading và cung cấp fallback HTML.
- Code Splitting (Chia nhỏ mã): Thay vì gộp tất cả JavaScript vào một tệp lớn, hãy chia nó thành các tệp nhỏ hơn. Chỉ tải những đoạn mã cần thiết cho trang hiện tại. Các framework hiện đại như React (với React.lazy) và Vue hỗ trợ rất tốt cho việc này.
- Lazy Loading (Tải lười): Trì hoãn việc tải các tài nguyên không quan trọng (như hình ảnh dưới màn hình đầu tiên, các widget phụ) cho đến khi người dùng cuộn đến chúng. Điều này giúp giảm thời gian tải ban đầu và cho phép nội dung chính được hiển thị nhanh hơn.
- Cung cấp Fallback HTML: Trong trường hợp JavaScript không chạy được, hãy đảm bảo có nội dung HTML cơ bản trong thẻ
<noscript>hoặc được tải sẵn trong HTML ban đầu. Điều này không chỉ tốt cho SEO mà còn cải thiện khả năng truy cập.
Meta tags và dữ liệu có cấu trúc không được nhận diện
Trong nhiều ứng dụng trang đơn (SPAs), các thẻ meta quan trọng như <title>, <meta name="description">, và các thẻ rel="canonical" thường được chèn hoặc cập nhật bằng JavaScript sau khi trang đã tải. Tương tự, dữ liệu có cấu trúc (Schema Markup) cũng thường được tiêm vào DOM bằng JavaScript.
Vấn đề là giai đoạn thu thập thông tin đầu tiên của Google có thể không thấy được những thẻ này vì nó chỉ đọc HTML ban đầu. Nếu các thẻ này không có mặt, Google có thể lập chỉ mục trang của bạn với tiêu đề sai hoặc không có mô tả, ảnh hưởng tiêu cực đến tỷ lệ nhấp chuột (CTR) trên trang kết quả tìm kiếm. Tương tự, việc bỏ lỡ dữ liệu có cấu trúc sẽ khiến bạn mất cơ hội hiển thị dưới dạng kết quả nhiều định dạng (rich results).
Cách khắc phục triệt để nhất là sử dụng Server-Side Rendering (SSR) hoặc Dynamic Rendering. Các kỹ thuật này đảm bảo rằng tất cả các thẻ meta và dữ liệu có cấu trúc quan trọng đều có mặt trong tệp HTML được gửi từ máy chủ. Nếu không thể triển khai SSR, hãy sử dụng các thư viện chuyên dụng như React Helmet hoặc Vue Meta để quản lý các thẻ trong phần <head> của tài liệu. Luôn sử dụng công cụ Kiểm tra kết quả nhiều định dạng (Rich Results Test) và Công cụ kiểm tra URL (URL Inspection Tool) của Google để xác minh xem Google có thể nhìn thấy và diễn giải chính xác các thẻ của bạn hay không.
Best Practices cho SEO JavaScript
Để đảm bảo website dựa trên JavaScript của bạn không chỉ thân thiện với người dùng mà còn được các công cụ tìm kiếm yêu thích, việc tuân thủ các phương pháp hay nhất là vô cùng cần thiết. Những nguyên tắc này giúp bạn tránh được các cạm bẫy phổ biến và xây dựng một nền tảng kỹ thuật vững chắc cho SEO.
- Luôn ưu tiên tốc độ tải trang: Tốc độ là tất cả. Hãy tối ưu hóa mã JavaScript của bạn bằng cách loại bỏ code không cần thiết, sử dụng kỹ thuật minify và uglify. Nén hình ảnh, tận dụng bộ nhớ đệm của trình duyệt và sử dụng Mạng phân phối nội dung (CDN) để phân phối tài sản tĩnh nhanh hơn.
- Triển khai SSR hoặc Dynamic Rendering cho các trang quan trọng: Đối với các trang mang lại giá trị kinh doanh cao nhất như trang chủ, trang danh mục, trang sản phẩm và bài viết blog, hãy ưu tiên áp dụng Server-Side Rendering hoặc Dynamic Rendering để đảm bảo chúng được lập chỉ mục nhanh chóng và đầy đủ.
- Kiểm tra khả năng lập chỉ mục thường xuyên: Đừng đoán mò. Hãy sử dụng Google Search Console để xem chính xác cách Googlebot render trang của bạn. Công cụ này sẽ cho bạn thấy ảnh chụp màn hình, mã HTML đã render và bất kỳ lỗi nào xảy ra trong quá trình thực thi JavaScript.
- Sử dụng các thẻ
<a>với thuộc tínhhref: Đảm bảo tất cả các liên kết điều hướng nội bộ đều là các thẻ<a href="...">chuẩn. Tránh sử dụng các sự kiện JavaScript nhưonClick()để điều hướng mà không có URL dự phòng. Điều này rất quan trọng để Googlebot có thể khám phá toàn bộ trang web của bạn. - Tránh sử dụng JavaScript cản trở hiển thị nội dung chính: Không chặn các tài nguyên quan trọng như CSS và JavaScript bằng tệp robots.txt. Google cần truy cập vào tất cả các tài nguyên này để có thể render trang của bạn một cách chính xác.
- Không để nội dung quan trọng chỉ hiển thị khi tương tác: Mọi nội dung bạn muốn xếp hạng phải có thể truy cập được ngay khi tải trang, không yêu cầu người dùng phải nhấp, cuộn hay nhập liệu. Nếu bạn có nội dung phân trang hoặc cuộn vô hạn, hãy triển khai các liên kết phân trang chuẩn để bot có thể truy cập tất cả các trang.
- Cung cấp mã trạng thái HTTP chính xác: Đảm bảo ứng dụng JavaScript của bạn trả về các mã trạng thái HTTP phù hợp. Ví dụ, một trang không tìm thấy phải trả về mã 404, không phải mã 200 với một thông báo lỗi hiển thị bằng JavaScript.
Kết luận
SEO JavaScript không còn là một khái niệm đáng sợ mà đã trở thành một yêu cầu tất yếu trong thế giới web hiện đại. Tóm lại, chìa khóa để thành công nằm ở việc hiểu rõ cách các công cụ tìm kiếm, đặc biệt là Google, thu thập và kết xuất nội dung động. Bằng cách áp dụng các kỹ thuật tối ưu phù hợp như Server-Side Rendering (SSR), Dynamic Rendering, và tuân thủ các phương pháp hay nhất về hiệu suất và cấu trúc, bạn có thể tạo ra những trang web vừa mang lại trải nghiệm người dùng tuyệt vời, vừa thân thiện với các công cụ tìm kiếm. Đừng để những dòng mã JavaScript phức tạp trở thành rào cản ngăn cản bạn tiếp cận hàng triệu khách hàng tiềm năng.
Bây giờ là lúc hành động. Hãy bắt đầu kiểm tra hiện trạng trang web của bạn ngay hôm nay. Sử dụng các công cụ như Google PageSpeed Insights và Google Search Console để đánh giá tốc độ và khả năng lập chỉ mục. Dựa trên kết quả, hãy xác định các trang quan trọng nhất để ưu tiên triển khai SSR hoặc Dynamic Rendering. Liên tục theo dõi hiệu quả, tinh chỉnh chiến lược và bạn sẽ thấy thứ hạng cũng như lưu lượng truy cập của mình được cải thiện một cách bền vững. Tại AZWEB, chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp các giải pháp thiết kế website và hosting tối ưu, giúp bạn xây dựng một nền tảng vững chắc để chinh phục thế giới số.
