Amazon là gì? Lịch sử và ảnh hưởng trong thương mại điện tử

Bạn đã bao giờ nghe đến cái tên Amazon là gì chưa? Chắc chắn là có rồi. Amazon là một trong những tập đoàn thương mại điện tử và công nghệ lớn nhất thế giới, một cái tên quen thuộc với hàng tỷ người tiêu dùng. Gã khổng lồ này đã định hình lại cách chúng ta mua sắm, giải trí và thậm chí là cách các doanh nghiệp vận hành. Tuy nhiên, đằng sau sự thống trị đó, nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu rõ Amazon hoạt động như thế nào và tầm quan trọng của nó ra sao trong bức tranh kinh tế toàn cầu.

Liệu Amazon chỉ đơn thuần là một trang web bán hàng trực tuyến? Hay nó còn là gì khác nữa? Thực tế, quy mô và sự đa dạng của Amazon có thể khiến bạn bất ngờ. Từ những cuốn sách đầu tiên đến điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo, hành trình của Amazon là một câu chuyện đầy cảm hứng về sự đổi mới không ngừng. Bài viết này của AZWEB sẽ là người bạn đồng hành, giúp bạn khám phá mọi ngóc ngách về Amazon. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về lịch sử phát triển, các lĩnh vực kinh doanh chính, những dịch vụ nổi bật và vai trò không thể thiếu của nó trên thị trường thương mại điện tử hiện nay.

Lịch sử hình thành và phát triển của Amazon

Mỗi đế chế vĩ đại đều có một khởi đầu khiêm tốn, và Amazon cũng không ngoại lệ. Hành trình của Amazon từ một cửa hàng sách trực tuyến nhỏ bé trở thành một tập đoàn công nghệ toàn cầu là một trong những câu chuyện kinh doanh hấp dẫn nhất của thế kỷ 21.

Khởi đầu từ một cửa hàng sách trực tuyến

Vào năm 1994, trong một garage ở Bellevue, Washington, một người đàn ông tên là Jeff Bezos đã nảy ra một ý tưởng táo bạo. Ông nhận thấy sự bùng nổ của Internet và quyết định xây dựng một “cửa hàng bán mọi thứ” (The Everything Store). Tuy nhiên, ông chọn sách làm sản phẩm khởi đầu vì sự đa dạng khổng lồ của chúng và chi phí lưu kho tương đối thấp. Cái tên “Amazon” được chọn vì nó bắt đầu bằng chữ “A” và gợi liên tưởng đến sự rộng lớn của dòng sông Amazon, phản ánh tham vọng của Bezos.

Trang web Amazon.com chính thức ra mắt vào tháng 7 năm 1995. Ngay từ những ngày đầu, Bezos đã đặt trải nghiệm khách hàng làm trung tâm. Ông giới thiệu các tính năng mới lạ vào thời điểm đó như đánh giá của khách hàng, đề xuất sản phẩm cá nhân hóa và quy trình thanh toán một cú nhấp chuột (1-Click). Những đổi mới này đã nhanh chóng thu hút người dùng và giúp Amazon tạo ra sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh. Dần dần, Amazon không chỉ bán sách mà còn mở rộng sang các mặt hàng khác như đĩa CD, video, và đồ điện tử, từng bước hiện thực hóa tầm nhìn về một “mô hình kinh doanh” bền vững.

Mốc phát triển quan trọng

Sự tăng trưởng của Amazon không chỉ dừng lại ở việc mở rộng danh mục sản phẩm. Năm 1997, công ty chính thức phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), một bước đi quan trọng giúp huy động vốn để thúc đẩy sự phát triển. Bất chấp sự sụp đổ của bong bóng dot-com vào đầu những năm 2000, Amazon vẫn kiên cường tồn tại và tiếp tục tăng trưởng nhờ vào mô hình kinh doanh bền vững và sự tập trung vào khách hàng.

Bước ngoặt thực sự đến khi Amazon bắt đầu lấn sân sang các lĩnh vực công nghệ cao. Năm 2006, Amazon Web Services (AWS) ra đời, cung cấp dịch vụ hạ tầng điện toán đám mây cho các doanh nghiệp. Ban đầu chỉ là một dự án nội bộ, AWS đã nhanh chóng trở thành người dẫn đầu thị trường và là một trong những mảng kinh doanh lợi nhuận nhất của tập đoàn. Không dừng lại ở đó, Amazon tiếp tục đổi mới với việc ra mắt máy đọc sách Kindle (2007), trợ lý ảo Alexa và loa thông minh Echo (2014), cùng với việc mua lại chuỗi siêu thị Whole Foods (2017). Những bước đi chiến lược này đã biến Amazon từ một nhà bán lẻ trực tuyến thành một đế chế công nghệ đa ngành, định hình sâu sắc cuộc sống hiện đại.

Các lĩnh vực kinh doanh chính của Amazon

Khi nhắc đến Amazon, nhiều người chỉ nghĩ đến việc mua sắm online. Tuy nhiên, đó chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh toàn cảnh. Sức mạnh thực sự của Amazon đến từ hệ sinh thái đa dạng gồm hai trụ cột chính: thương mại điện tử và dịch vụ công nghệ đám mây.

Thương mại điện tử

Đây là lĩnh vực cốt lõi đã làm nên tên tuổi của Amazon. Nền tảng thương mại điện tử của họ được xây dựng dựa trên hai mô hình chính. Đầu tiên là mô hình bán lẻ trực tiếp, nơi Amazon tự nhập hàng và bán trực tiếp cho người tiêu dùng. Điều này cho phép họ kiểm soát hoàn toàn chất lượng sản phẩm và trải nghiệm giao hàng.

Thứ hai, và có lẽ còn quan trọng hơn, là Amazon Marketplace. Đây là một nền tảng mở cho phép các cá nhân và doanh nghiệp bên thứ ba (third-party sellers) đăng bán sản phẩm của họ. Mô hình này đã tạo ra một “khu chợ” khổng lồ với hàng triệu sản phẩm từ khắp nơi trên thế giới, mang đến sự đa dạng gần như vô tận cho người mua. Để hỗ trợ người bán, Amazon cung cấp dịch vụ Fulfillment by Amazon (FBA), nơi Amazon đảm nhận toàn bộ quy trình từ lưu kho, đóng gói, vận chuyển đến chăm sóc khách hàng. Mô hình Marketplace không chỉ làm phong phú thêm lựa chọn cho người tiêu dùng mà còn tạo ra cơ hội kinh doanh cho hàng triệu người bán nhỏ lẻ, biến Amazon thành một hệ sinh thái thương mại toàn diện.

Công nghệ và dịch vụ đám mây

Nếu thương mại điện tử là bộ mặt của Amazon, thì Amazon Web Services (AWS) chính là xương sống thầm lặng nhưng vô cùng mạnh mẽ. Ra đời từ nhu cầu quản lý hạ tầng công nghệ nội bộ khổng lồ của chính Amazon, AWS giờ đây đã trở thành nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây hàng đầu thế giới.

Vậy AWS làm gì? Hãy tưởng tượng thay vì phải tự mua và quản lý các máy chủ vật lý đắt đỏ, các công ty có thể thuê sức mạnh tính toán, không gian lưu trữ và các dịch vụ công nghệ khác từ Amazon. AWS cung cấp một danh mục dịch vụ khổng lồ, từ lưu trữ dữ liệu (S3), máy chủ ảo (EC2) đến cơ sở dữ liệu, học máy và trí tuệ nhân tạo. Điều này cho phép các startup nhỏ cho đến các tập đoàn lớn như Netflix, Airbnb hay NASA có thể xây dựng và vận hành ứng dụng của mình một cách linh hoạt, hiệu quả và tiết kiệm chi phí. AWS không chỉ là cỗ máy kiếm tiền chủ lực của Amazon mà còn là nền tảng hạ tầng kỹ thuật số cho một phần rất lớn của Internet hiện đại.

Các dịch vụ nổi bật của Amazon

Bên cạnh hai mảng kinh doanh chính, Amazon còn xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ đa dạng, được thiết kế để tích hợp sâu hơn vào cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng. Những dịch vụ này không chỉ mang lại sự tiện lợi mà còn tạo ra một “vòng lặp” giữ chân khách hàng một cách hiệu quả.

Amazon Mua sắm trực tuyến

Trải nghiệm mua sắm trên Amazon.com hay ứng dụng Amazon Shopping được tối ưu hóa đến từng chi tiết. Giao diện trực quan, công cụ tìm kiếm mạnh mẽ và hệ thống đề xuất sản phẩm thông minh giúp người dùng dễ dàng tìm thấy thứ họ cần. Một trong những yếu tố làm nên thành công của Amazon chính là sự ám ảnh về tốc độ và tiện lợi. Dịch vụ giao hàng nhanh, đặc biệt là chương trình Prime với cam kết giao hàng trong 2 ngày hoặc thậm chí trong ngày, đã đặt ra một tiêu chuẩn mới cho toàn ngành thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, chính sách đổi trả linh hoạt và dễ dàng cũng là một điểm cộng lớn. Khách hàng có thể yên tâm mua sắm khi biết rằng nếu sản phẩm không như ý, họ có thể trả lại mà không gặp nhiều phiền phức. Sự kết hợp giữa lựa chọn đa dạng, giao hàng thần tốc và dịch vụ khách hàng đáng tin cậy đã biến việc mua sắm trên Amazon trở thành một thói quen khó bỏ đối với hàng triệu người.

Các dịch vụ khác

Hệ sinh thái của Amazon không chỉ dừng lại ở việc mua sắm. Amazon Prime là một ví dụ điển hình cho chiến lược sản phẩm này. Với một khoản phí thành viên hàng năm, người dùng không chỉ được hưởng quyền lợi giao hàng nhanh miễn phí mà còn có quyền truy cập vào một kho tàng nội dung số. Prime Video cung cấp hàng ngàn bộ phim và chương trình truyền hình, cạnh tranh trực tiếp với Netflix. Prime Music mang đến thư viện âm nhạc khổng lồ, tương tự Spotify. Prime Reading cho phép đọc miễn phí hàng ngàn đầu sách và tạp chí trên thiết bị Kindle.

Một sáng tạo đột phá khác là Alexa, trợ lý ảo thông minh của Amazon, và các thiết bị đi kèm như loa thông minh Echo. Alexa có thể trả lời câu hỏi, chơi nhạc, điều khiển các thiết bị nhà thông minh, và tất nhiên, giúp bạn mua sắm trên Amazon chỉ bằng giọng nói. Bằng cách đưa Alexa vào phòng khách, nhà bếp và mọi ngóc ngách trong nhà, Amazon đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống kết nối của chúng ta, tạo ra một hệ sinh thái tiện ích và liền mạch.

Ảnh hưởng của Amazon tới thị trường và người tiêu dùng

Sự trỗi dậy của Amazon đã tạo ra một làn sóng thay đổi mạnh mẽ, tác động sâu sắc đến cả cấu trúc thị trường bán lẻ và thói quen của người tiêu dùng trên toàn cầu. Hiệu ứng này được gọi là “Hiệu ứng Amazon” (The Amazon Effect).

Thay đổi mô hình bán lẻ truyền thống

Trước khi Amazon trở thành một thế lực, ngành bán lẻ chủ yếu vận hành qua các cửa hàng vật lý (brick-and-mortar). Người tiêu dùng phải đến tận nơi để xem và mua sản phẩm. Amazon đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi bằng cách mang đến sự tiện lợi của việc mua sắm tại nhà. Điều này đã tạo ra một áp lực cạnh tranh khổng lồ lên các nhà bán lẻ truyền thống. Nhiều chuỗi cửa hàng lớn, vốn từng là biểu tượng, đã phải vật lộn để thích nghi hoặc thậm chí phá sản vì không thể cạnh tranh với mức giá, sự đa dạng và tốc độ của Amazon.

Không chỉ vậy, Amazon còn cách mạng hóa ngành logistics và chuỗi cung ứng. Để đáp ứng nhu cầu giao hàng nhanh, họ đã xây dựng một mạng lưới trung tâm hoàn thiện đơn hàng (fulfillment center) khổng lồ trên toàn thế giới, sử dụng robot và tự động hóa ở quy mô lớn. Điều này không chỉ giúp Amazon giao hàng hiệu quả mà còn đặt ra một tiêu chuẩn mới về tốc độ và hiệu quả mà các công ty khác phải noi theo.

Mang lại lợi ích cho người tiêu dùng

Đối với người tiêu dùng, sự thống trị của Amazon mang lại nhiều lợi ích không thể phủ nhận. Lợi ích lớn nhất chính là sự tiện lợi. Chỉ với vài cú nhấp chuột, bạn có thể mua gần như mọi thứ mình cần và nhận hàng ngay tại cửa nhà, tiết kiệm thời gian và công sức đi lại. Thứ hai là sự đa dạng trong lựa chọn. Nền tảng Marketplace mang đến một kho hàng hóa khổng lồ từ khắp nơi trên thế giới, vượt xa những gì một cửa hàng vật lý có thể cung cấp.

Cuối cùng, sự cạnh tranh gay gắt trên nền tảng Amazon, cùng với mô hình kinh doanh hiệu quả của họ, thường dẫn đến mức giá cạnh tranh hơn cho người tiêu dùng. Hệ thống đánh giá và nhận xét từ những người mua trước cũng giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định thông minh hơn. Nhìn chung, Amazon đã trao nhiều quyền lực hơn cho người tiêu dùng, giúp họ tiếp cận sản phẩm dễ dàng hơn, có nhiều lựa chọn hơn và mua được với giá tốt hơn.

Những vấn đề thường gặp khi sử dụng Amazon

Mặc dù mang lại vô số lợi ích, việc mua sắm trên một nền tảng khổng lồ và mở như Amazon cũng đi kèm với một số thách thức. Hiểu rõ những vấn đề này sẽ giúp bạn có trải nghiệm mua sắm an toàn và hiệu quả hơn.

Khó khăn trong việc tìm kiếm sản phẩm chính hãng

Một trong những lo ngại lớn nhất khi mua hàng trên Amazon là nguy cơ mua phải hàng giả, hàng nhái hoặc hàng kém chất lượng. Vì Amazon Marketplace cho phép hàng triệu người bán bên thứ ba tham gia, việc kiểm soát chất lượng và nguồn gốc của mọi sản phẩm là một thách thức cực kỳ lớn. Đôi khi, các sản phẩm giả mạo được bán xen kẽ với hàng chính hãng, gây khó khăn cho người tiêu dùng.

Vậy làm thế nào để giảm thiểu rủi ro này? Đầu tiên, hãy ưu tiên các sản phẩm được “Ships from and sold by Amazon.com” (Vận chuyển và bán bởi Amazon.com). Đây là những mặt hàng do chính Amazon phân phối, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng. Thứ hai, nếu mua từ người bán bên thứ ba, hãy kiểm tra kỹ lưỡng hồ sơ của họ: xem số lượng đánh giá, tỷ lệ phản hồi tích cực và đọc các bình luận gần đây. Tránh những người bán mới, có ít đánh giá hoặc có nhiều phản hồi tiêu cực. Cuối cùng, hãy đọc kỹ phần đánh giá sản phẩm, đặc biệt là các đánh giá có hình ảnh thực tế, để có cái nhìn khách quan hơn.

Vấn đề về giao hàng và hỗ trợ khách hàng

Dù có hệ thống logistics tiên tiến, các vấn đề liên quan đến giao hàng vẫn có thể xảy ra, chẳng hạn như gói hàng bị thất lạc, giao hàng chậm trễ hoặc sản phẩm bị hư hỏng trong quá trình vận chuyển. Đặc biệt đối với người mua hàng từ Việt Nam, quy trình vận chuyển quốc tế có thể phức tạp hơn và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Khi gặp sự cố, bước đầu tiên là liên hệ trực tiếp với người bán (nếu là người bán bên thứ ba) hoặc dịch vụ hỗ trợ khách hàng của Amazon. Hệ thống hỗ trợ của Amazon thường rất hiệu quả và ưu tiên quyền lợi khách hàng. Hãy ghi lại mã đơn hàng và mô tả rõ ràng vấn đề bạn gặp phải. Đối với các vấn đề về sản phẩm không đúng mô tả hoặc bị lỗi, chính sách đổi trả (A-to-z Guarantee) của Amazon là một công cụ bảo vệ người mua rất mạnh mẽ. Lưu ý rằng khi mua hàng quốc tế, bạn cũng cần tìm hiểu về các loại thuế, phí nhập khẩu có thể áp dụng để tránh những chi phí phát sinh không mong muốn.

Best Practices khi sử dụng Amazon

Để tận dụng tối đa những lợi ích mà Amazon mang lại và tránh được các rủi ro tiềm ẩn, việc áp dụng một số kinh nghiệm hay (best practices) là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những mẹo giúp bạn trở thành một người mua sắm thông thái trên nền tảng này.

Hướng dẫn tối ưu trải nghiệm mua sắm trực tuyến

Việc mua sắm trên Amazon sẽ hiệu quả hơn rất nhiều nếu bạn biết cách sử dụng các công cụ sẵn có. Hãy tận dụng bộ lọc tìm kiếm một cách triệt để. Bạn có thể lọc sản phẩm theo thương hiệu, khoảng giá, đánh giá của khách hàng, và quan trọng nhất là lọc theo người bán (chọn “Sold by Amazon”).

Một công cụ hữu ích khác là “CamelCamelCamel”, một trang web theo dõi lịch sử giá của sản phẩm trên Amazon. Bằng cách dán link sản phẩm vào đây, bạn có thể xem biểu đồ giá theo thời gian, giúp bạn biết được liệu mức giá hiện tại có phải là tốt nhất hay không và thiết lập cảnh báo khi giá giảm. Ngoài ra, hãy tạo các “Danh sách” (Lists) để lưu lại những sản phẩm bạn quan tâm nhưng chưa muốn mua ngay. Điều này giúp bạn dễ dàng theo dõi và so sánh chúng sau này.

Do’s and Don’ts: Những điều nên và không nên làm

Để đảm bảo một trải nghiệm an toàn và thuận lợi, hãy ghi nhớ những quy tắc sau:

Những điều nên làm (Do’s):

• Đọc kỹ mô tả sản phẩm: Đừng chỉ nhìn vào hình ảnh. Hãy đọc kỹ thông số kỹ thuật, kích thước, và các chi tiết quan trọng khác.
• Kiểm tra người bán: Luôn xem xét uy tín của người bán bên thứ ba trước khi quyết định mua hàng.
• Đọc cả đánh giá tốt và xấu: Đánh giá 5 sao có thể hữu ích, nhưng những đánh giá 1-2 sao thường tiết lộ những vấn đề tiềm ẩn của sản phẩm.
• Sử dụng mật khẩu mạnh và xác thực hai yếu tố (2FA): Bảo vệ tài khoản của bạn là ưu tiên hàng đầu để tránh bị lạm dụng thông tin cá nhân và tài chính.
• Lưu lại thông tin đơn hàng: Giữ lại email xác nhận và mã vận đơn để tiện theo dõi và giải quyết khi có sự cố.

Những điều không nên làm (Don’ts):

• Tin vào những ưu đãi quá hời: Nếu một món hàng hiệu có giá rẻ một cách đáng ngờ, khả năng cao đó là hàng giả.
• Bỏ qua chính sách đổi trả: Trước khi mua, hãy xem qua chính sách đổi trả của người bán, đặc biệt với các mặt hàng đắt tiền.
• Chia sẻ thông tin tài khoản: Không bao giờ cung cấp mật khẩu hoặc thông tin đăng nhập của bạn cho bất kỳ ai.
• Thực hiện giao dịch bên ngoài Amazon: Tránh các lời đề nghị giao dịch trực tiếp từ người bán để được giá tốt hơn. Điều này khiến bạn mất đi sự bảo vệ từ chính sách của Amazon.

Kết luận

Qua những phân tích chi tiết, chúng ta có thể thấy Amazon không chỉ là một trang web mua sắm trực tuyến. Đây là một hệ sinh thái công nghệ phức hợp, một gã khổng lồ đã định hình lại toàn bộ ngành thương mại điện tử, logistics và điện toán đám mây. Từ khởi đầu khiêm tốn với những cuốn sách, Amazon đã vươn lên trở thành “cửa hàng bán mọi thứ”, một nhà cung cấp hạ tầng kỹ thuật số cho cả thế giới, và là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại của hàng tỷ người.

Tầm quan trọng của Amazon nằm ở khả năng đổi mới không ngừng và sự tập trung tuyệt đối vào khách hàng. Họ đã chứng minh rằng sự tiện lợi, đa dạng và tốc độ có thể tạo ra một lợi thế cạnh tranh không thể lay chuyển. Dù vẫn còn đó những thách thức về hàng giả hay các vấn đề trong vận hành, không thể phủ nhận những giá trị to lớn mà Amazon mang lại cho người tiêu dùng và các doanh nghiệp trên toàn cầu. AZWEB hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về Amazon. Chúng tôi khuyến khích bạn hãy tự mình trải nghiệm các dịch vụ của họ, từ việc mua một món hàng nhỏ đến việc khám phá kho giải trí trên Prime Video, để cảm nhận rõ hơn về sức mạnh của đế chế công nghệ này. Hãy bắt đầu hành trình khám phá và tận dụng tối đa những gì Amazon mang lại cho cuộc sống và công việc kinh doanh của bạn ngay hôm nay.

---

---